« تِلْكَ الرُّسُلُ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلى بَعْضٍ... وَ لَوْ شاءَ اللّهُ مَا اقْتَتَـلَ الَّذينَ مِنْ بَـعْدِهِـمْ... !» (253 / بـقره)
مقام رسالت هر چند مشترك در ميان همه رسولان عليهمالسلام است و مقامى است كه خيرات و بركات را به سوى بشر سرازير مىكند، و كمال سعادت و درجات قرب به خدا از قبيل همكلامى با خدا و دارا شدن معجزات و مؤيد شدن به روحالقدس از اين سرچشمه زلال مىجوشد، لكن با همه اين بركات باعث نمىشود كه جنگ و خونريزى را از ميــان بشــر برانــدازد، چــون ايــن بليــه مستنـد به اختــلاف خود مــردم اســت.
و اگر خدا مىخواست مىتوانست تكوينا از اين كشمكشها و جنگها جلوگيرى كند، (و مثلاً آن كس يا كسانى كه آتشافروزى مىكنند هلاك سازد،) و لكن از آن جا كه اين اختلاف مستند به او نيست بلكه مستند به خود مردم است و سنت الهى كه سنت سببيت و مسببيت بين موجودات عالم است همواره جارى است و يكى از علل كشمكش و جنگ اختلاف است (مردمى كه مىدانند اختلاف به جنگ منتهى مىشود بايد از آن دورى كـننـد !)
بله تنها كارى كه خداىتعالى ممكن است بكند دخالت تشريعى است، به اين كه امر بفرمايد كه جنگ نكنيد و يا دستور بدهد كه جنگ بكنيد و از اين دو خداىتعالى دستور وحى را داده و فرموده جنگ بكنيد و منظورش از اين دستور آزمايش بندگان است تا معلوم كند افراد خبيث كيانند و پاكان كدامند، مردم با ايمان كيانند و دروغگويان كدامند.
و سخن كوتاه اين كه قتال در بين امتهاى انبيا كه بعد از آن حضرات پديد آمده امرى غير قابل اجتناب بوده براى اين كه اختلاف دو جور است يكى اختلاف ناشى از سوء تفاهم كه بعد از آن كه طرفين سخن يكديگر را فهميدند اختلافشان برطرف مىشود، و يكى اختلاف ناشى از زورگويى و طغيان است، چنين اختلافى خواه ناخواه به جنگ منجر مىشود، مقام رسالت تنها مىتواند اختلاف به معناى اول را برطرف كند، و شبهاتى كه در دلها پيدا شده برطرف سازد، اما ياغيگرى و لجاجت و نظاير آن از صفات پست را نمىتواند از روى زمين براندازد، و تنها عاملى كه مىتواند زمين را از لوث چنين رذايلى پاك سازد جنگ است و بس.
چون تجربههاى مكرر هم اين معنا را ثابت كرده كه همه جا حرف حسابى و حجت و برهان كارگر نمىافتد، مگر وقتى كه دنبالش تازيانه و اسلحه باشد و به همين جهت هر جا كه مصلحت اقتضا كرده خداى سبحان دستور داده براى احقاق حق قيام نموده، در راه خدا جهاد كنند، همچنان كه در زمان ابراهيم و بنى اسرائيل و بعــد از بعثت خـاتم انـبياء صلىاللهعليهوآله دستور داد.(1)
1- الميـــزان ج 4، ص 180.