دوستی در قرآن و حدیث

سند اين حديث صحيح است و از احاديث مشهور ميان شيعه و اهل سنّت به شمار مى‏رود كه آن را با تغييرى اندك در كتب صحاح خود روايت كرده‏اند .

و در تبيين جمله «وإنَّهُ لَيَتَقَرَّبُ إلَيَّ بِالنَّوافِلِ حَتّى اُحِبَّهُ ؛ او با انجام دادن نوافل به من نزديك و نزديك‏تر مى‏شود تا آن جا كه او را دوست مى‏دارم» مى‏گويد :

نوافل ، همه اعمال غير واجبى است كه براى خدا سبحان به جاى آورده مى‏شود ؛ ليكن تخصيص آن به نمازهاى مستحبّى، عارضى و حاصل استعمال عرف است . معناى محبّت خداى سبحان نسبت به بنده ، توفيق دادن او براى دورى جستن از سراى فريب و ترقّى به سوى عالم نور ، و انس گرفتن به خدا و وحشت از ماسواى او و يكى شدن همه انديشه‏ها و هموم است . يكى از عارفان مى‏گويد : «اگر مى‏خواهى مقام خود را بشناسى ، بنگر تو را در كجا جاى داده است» .

و نيز در توضيح گفتار خداوند متعال در حديث قدسى كه «فَإِذا أَحبَبتُهُ كُنتُ سَمعَهُ الَّذى يَسْمَعُ بِهِ ... ؛ ¹ پس چون او را دوست بدارم ، گوش شنوايش خواهم بود ... ، مى‏گويد :

صاحبدلان را در اين مقام ، كلماتى ارجمند ، اشاراتى رمزى و تلويحاتى ذوقى است كه مشام جان‏ها را مى‏نوازد و معطّر مى‏كند و استخوان‏هاى پوسيده را زنده مى‏سازد كه تنها آنان كه تن خود را با رياضت ، خسته كرده و جانشان را با مجاهدت ، رنجه ساخته‏اند و مشرب آنان را دريافته و مقصود و مطلبشان را فهميده‏اند ، به معانى و ژرفايش دست مى‏يابند .

ر . ك : صحيح البخارى : ج 5 ، ص 2385 ، ح 6137 .