است و اگر از سياق صرفنظر كنيم و خود جمله را معيار قرار دهيم حجت در دنيا و آخرت هر دو مىشود.
و مؤلف كتاب عيون اخبار به سند خود از حسن بن فضال روايت كرده كه گفت: من از على بن موسى الرضا (ع) از معناى جمله:" يُخادِعُونَ اللَّهَ وَ هُوَ خادِعُهُمْ" پرسيدم فرمود: خداى تعالى متعالىتر و مباركتر از آن است كه خدعه كند و ليكن سزايى به خدعه كاران مىدهد كه سزاى خدعه آنان باشد. «1»
و در تفسير عياشى از مسعدة بن زياد از جعفر بن محمد و از پدرش روايت كرده كه فرمود: شخصى از رسول خدا (ص) پرسيد: نجات از عذاب فرداى قيامت در چيست؟ فرمود: نجات اين است كه با خداى تعالى نيرنگ مكنيد كه او شما را نيرنگ كند، چون هر كس با خداى تعالى نيرنگ كند او نيز با وى نيرنگ مىكند و ايمان را از دل او مىبرد، پس در حقيقت او دارد به خودش نيرنگ مىكند ولى نمىفهمد.
شخصى پرسيد: خداى تعالى چگونه به وسيله بندهاش نيرنگ مىشود؟ فرمود: اينطور كه به دستور خدا عمل بكند ولى منظورش غير خدا باشد كه چنين عملى شرك به خداى تعالى است و شخص ريا كار در روز قيامت به چهار اسم خوانده مىشود: به او مىگويند:" اى كافر، اى فاجر، اى حقه باز، اى زيانكار عملت بى نتيجه و اجرت باطل است و امروز پاداشى در برابر اعمال نيكى كه به منظور خودنمايى كردى به تو نخواهند داد، اينك پاداشت را از كسانى طلب كن كه عمل براى خوشايند آنان كردى. «2»
و مرحوم كلينى در كافى به سند خود از ابى المعزاى پاره دوز و او بدون ذكر راوى قبل از خويش نقل كرد كه امير المؤمنين (ع) فرمود: كسى كه خداى عز و جل را در خلوت و نهانى ياد كند خدا را به ذكر كثير، ذكر كرده است.
آرى منافقان خدا را علنا ياد مىكنند و دم از خدا مىزنند ولى در خلوت به ياد او نمىافتند (چون به خلوت مىروند آن كار ديگر مىكنند) و خداى عز و جل در باره آنها مىفرمايد:" يُراؤُنَ النَّاسَ وَ لا يَذْكُرُونَ اللَّهَ إِلَّا قَلِيلًا". «3»
مؤلف: در اين روايت براى كلمه" قليل" معناى ديگرى شده كه معناى لطيفى است.
(1) عيون اخبار الرضا. (2) تفسير عياشى، ج 1 ص 283. (3) با مردم ريا مىكنند و خدا را به ياد نمىآورند مگر كمى." اصول كافى، ج 2 ص 501".