چون ايمان به آيات او ايمان به شريعت او است، شريعتى كه عبادت او را تشريع مىكند، و نيز ايمان به ادلهاى است كه توحيد در ذات و در ربوبيت و الوهيت او را اثبات مىنمايد.
علاوه بر اين تمامى انبياء و رسولان از جانب او آمدهاند و فرستادن پيامبران براى اين است كه مردم را به سوى حق هدايت كنند- حقى كه سعادت ايشان در آن است- و همين ارسال رسولان از شؤون ربوبيت است. و اگر خدا شريكى مىداشت و غير او ربى ديگر مىبود، ربوبيت او هم اقتضاء مىكرد رسولانى بفرستد، و اين نكته از لطائف كلمات مولى امير المؤمنين (ص) است كه مىفرمايد:" لو كان لربك شريك لاتتك رسله- اگر براى پروردگار تو شريكى مىبود، پيغمبران او هم براى تو مىآمدند" «1».
آن گاه فرموده:" وَ الَّذِينَ يُؤْتُونَ ما آتَوْا وَ قُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ أَنَّهُمْ إِلى رَبِّهِمْ راجِعُونَ" كلمه" وجل" به معناى ترس است، و جمله" يؤتون ما آتوا" به معناى" يعطون ما اعطوا" است، يعنى آنچه خدا به آنان داده در راه او مىدهند.
بعضى «2» گفتهاند مراد از" ايتاء ما آتوا" اين است كه تمامى اعمال صالح را انجام مىدهند، و جمله" و قلوبهم وجلة" حال از فاعل در" يؤتون" است.
و معناى اين آيه اين است كه: مؤمنين كسانى هستند كه آنچه مىدهند- و يا بنا به آن تفسير ديگر آنچه از اعمال صالح بجا مىآورند- در حالى انجام مىدهند و به جا مىآورند كه دلهايشان ترسناك از اين است كه به زودى به سوى پروردگارشان بازگشت خواهند كرد، يعنى باعث انفاق كردنشان و يا آوردن اعمال صالح همان ياد مرگ، و بازگشت حتمى به سوى پروردگارشان است و آنچه مىكنند از ترس است.
در اين آيه شريفه دلالت است بر اينكه مؤمنين علاوه بر ايمان به خدا و به آيات او ايمان به روز جزا نيز دارند، پس تا اينجا صفات مؤمنين متعين شد. و خلاصهاش اين شد كه تنها: به خدا ايمان دارند و براى او شريك نمىگيرند و به رسولان او و به روز جزا هم ايمان دارند، و به همين جهت عمل صالح انجام مىدهند.
آن گاه فرموده:" أُولئِكَ يُسارِعُونَ فِي الْخَيْراتِ وَ هُمْ لَها سابِقُونَ"، ظاهرا لام در" لها" به معناى" الى" باشد و" لها" كه جار و مجرور است متعلق به" سابقون"، و معنايش چنين باشد، مؤمنينى كه وصفشان را كرديم در خيرات و اعمال صالح سرعت نموده، و به سوى آن
(1) نهج البلاغة فيض الاسلام، ص 918. (2) مجمع البيان، ج 7، ص 110.