صفحه‌ى 506
وظيفه را بيان مىكند، و جمله" وَ لا مُسْتَأْنِسِينَ لِحَدِيثٍ- و منزل او را محل انس و گفت و شنود قرار ندهيد" عطف است بر جمله" غَيْرَ ناظِرِينَ إِناهُ" و جمله حاليهاى است بعد از جمله حاليه ديگر، كه مجموعا مىفهماند، نه قبل از طعام به انتظار رسيدن طعام در آنجا بنشينيد، و نه بعد از صرف طعام جا خوش كرده و منزل او را محل انس و نقالى قرار دهيد.
" إِنَّ ذلِكُمْ كانَ يُؤْذِي النَّبِيَّ فَيَسْتَحْيِي مِنْكُمْ- اين عمل شما هميشه باعث اذيت پيغمبر است، و او شرم مىكند از شما كه بگويد بيرون شويد" اين جمله نهى قبلى را كه مىفرمود: در منزل وى زياد ننشينيد، تعليل مىكند، و مىفرمايد علتش اين است كه اين عمل شما مايه اذيت پيغمبر است و او از شما شرم دارد، كه تقاضا كند بيرون شويد،" وَ اللَّهُ لا يَسْتَحْيِي مِنَ الْحَقِّ- و خدا از بيان حق شرم نمىكند" و حق در اينجا همان خاطر نشان ساختن، و اعلام اين معنا است، كه پيغمبر از طرز رفتار شما ناراحت مىشود، و نيز حق عبارت است از همان ادب لايقى كه قبلا به مردم ياد داد.
" وَ إِذا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتاعاً فَسْئَلُوهُنَّ مِنْ وَراءِ حِجابٍ ذلِكُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِكُمْ وَ قُلُوبِهِنَّ" ضمير" هن" به همسران رسول خدا (ص) بر مىگردد، و در خواست متاع از ايشان، كنايه است از اينكه مردم با ايشان در باره حوائجى كه دارند سؤال كنند، و معنايش اين است كه اگر به خاطر حاجتى كه برايتان پيش آمده، ناگزير شديد با يكى از همسران آن جناب صحبتى بكنيد، از پس پرده صحبت كنيد،" ذلِكُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِكُمْ وَ قُلُوبِهِنَّ" اين جمله مصلحت حكم مزبور را بيان مىكند، و مىفرمايد: براى اينكه وقتى از پشت پرده با ايشان صحبت كنيد، دلهايتان دچار وسوسه نمىشود، و در نتيجه اين رويه، دلهايتان را پاكتر نگه مىدارد.
" وَ ما كانَ لَكُمْ أَنْ تُؤْذُوا رَسُولَ اللَّهِ وَ لا أَنْ تَنْكِحُوا أَزْواجَهُ مِنْ بَعْدِهِ أَبَداً ..."
شما را نمىسزد كه رسول خدا (ص) را با مخالفت كردن دستوراتش- چه آنها كه در خصوص همسرانش داده، و چه غير آنها- او را اذيت كنيد، و نيز سزاوار نيست كه شما بعد از در گذشت او با يكى از همسرانش ازدواج كنيد، چون اين عمل نزد خدا جرمى است بزرگ.
در اين آيه اشعارى هست به اينكه گويا بعضى از مسلمانان گفتهاند كه بعد از در گذشت او همسرانش را مىگيريم، و به طورى كه در بحث روايتى آينده خواهيد خواند، همين طور هم بوده.