ترجمه تفسیر المیزان جلد 16

‌صفحه‌ى 507

" إِنْ تُبْدُوا شَيْئاً أَوْ تُخْفُوهُ فَإِنَّ اللَّهَ كانَ بِكُلِّ شَيْ‏ءٍ عَلِيماً" معناى اين آيه روشن است، و در حقيقت تنبيهى است با لحن تهديد عليه كسانى كه آن جناب را اذيت مى‏كرده‏اند، و يا مى‏گفته‏اند كه پس از وى با فلان همسرش ازدواج خواهيم كرد.

" لا جُناحَ عَلَيْهِنَّ فِي آبائِهِنَّ ..."

ضمير" عليهن" باز به همسران آن جناب بر مى‏گردد، و در حقيقت آيه شريفه در معناى استثنايى است از عموميت حكم حجاب، مى‏فرمايد: اينكه گفتيم مسلمانها بايد از پس حجاب با ايشان گفتگو كنند، شامل پدران، فرزندان، و برادران، برادر زادگان، خواهر زادگان، و خلاصه محرمهاى ايشان نمى‏شود، نامبردگان مى‏توانند بدون حجاب با آنان گفتگو كنند بعضى «1» از مفسرين گفته‏اند: اگر عموها و داييهاى آنان را نام نبرد، براى اين است كه ممكن بود عموى يكى از زنان رسول خدا (ص) بعد از گفتگوى با او برود، و براى پسرش تعريف كند، كه برادر زاده و يا خواهرزاده من فلانى چنين و چنان است.

و نيز زنان قوم و خويش ايشان را نيز استثناء كرده، و اينكه فرموده: زنان ايشان، اشاره دارد به اينكه مراد از زنان ايشان تنها آن زنان از فاميل ايشان است كه ايمان داشته باشند، نه كفار، هم چنان كه در تفسير كلمه" أَوْ نِسائِهِنَّ" «2» نيز اين معنا خاطر نشان شده، و نيز از كسانى كه استثناء شده‏اند، كنيزان و غلامان خود ايشان است.

" وَ اتَّقِينَ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ شَهِيداً"- در اين جمله حكم مذكور تاكيد شده، و بخصوص از جهت التفاتى كه از غيبت به خطاب شده، و با اينكه سياق قبل از اين جمله زنان را غايب گرفته بود، در اين جمله خطاب به خود ايشان كرده، كه" وَ اتَّقِينَ اللَّهَ- از خدا بترسيد" اين تاكيد روشن‏تر به چشم مى‏خورد.

" إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِيماً" قبلا گفتيم كه كلمه" صلاة" در اصل به معناى انعطاف بوده، و صلات خدا بر پيغمبر به معناى انعطاف او به وى است، به وسيله رحمتش، البته انعطافى مطلق، چون در آيه شريفه‏

(1) روح المعانى، جلد 22، ص 74.

(2) سوره نور، آيه 31.