توضيح آيه:" وَ إِذْ تَقُولُ لِلَّذِي أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِ ..." كه راجع به ازدواج پيامبر (صلّى الله عليه وآله وسلّم) با همسر پسر خوانده‏اش مى‏باشد. و اشاره به اشتباه مفسرين در اين باره‏ - ترجمه تفسیر المیزان جلد 16

‌صفحه‌ى 482

بر خلاف خواسته مردم دارند شامل مى‏شود، اما به خاطر اينكه در سياق آيات بعدى قرار دارد، كه داستان ازدواج رسول خدا (ص) با همسر پسر خوانده‏اش زيد را بيان مى‏كند، مى‏توان گفت به منزله مقدمه براى بيان همين داستان است، و مى‏خواهد به كسانى كه به آن جناب اعتراض و سرزنش مى‏كردند، كه داستانش در بحث روايتى اين فصل خواهد آمد، پاسخ دهد، كه اين مساله ربطى به شما ندارد، و شما نمى‏توانيد در آنچه خدا و رسول حكم مى‏كند مداخله كنيد.

توضيح آيه:" وَ إِذْ تَقُولُ لِلَّذِي أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِ ..." كه راجع به ازدواج پيامبر (صلّى الله عليه وآله وسلّم) با همسر پسر خوانده‏اش مى‏باشد. و اشاره به اشتباه مفسرين در اين باره‏

" وَ إِذْ تَقُولُ لِلَّذِي أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِ أَمْسِكْ عَلَيْكَ زَوْجَكَ وَ اتَّقِ اللَّهَ ... وَ كانَ أَمْرُ اللَّهِ مَفْعُولًا" اين كسى كه خدا و رسول او به وى انعام كرده‏اند، زيد بن حارثه است، كه قبلا برده رسول خدا (ص) بود، سپس آن جناب آزادش كرد و او را فرزند خود گرفت، و اين يك انعامى بود كه رسول خدا (ص) به وى كرد، انعام ديگرش اين بود كه دختر عمه خود- زينب دختر جحش- را همسر او كرد، حالا آمده نزد رسول خدا مشورت مى‏كند، كه اگر صلاح بدانيد من او را طلاق دهم، رسول خدا (ص) او را از اين كار نهى مى‏كند، ولى سرانجام زيد همسرش را طلاق داد، و رسول خدا (ص) با او ازدواج كرد، و اين آيه در بيان اين قصه نازل شد.

بنا بر اين، منظور از" أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِ" نعمت هدايت است كه خدا به زيد ارزانى داشت، و او را كه يك مشرك زاده بود، به سوى ايمان هدايت نمود، و نيز محبت او را در دل پيامبرش افكند، و منظور از جمله" أَنْعَمْتَ عَلَيْهِ" احسانى است كه پيغمبر به وى كرد، و او را كه برده‏اى بود، آزاد ساخت، و به فرزندى خود پذيرفت، و جمله" أَمْسِكْ عَلَيْكَ زَوْجَكَ وَ اتَّقِ اللَّهَ" كنايه است از اينكه همسرت را طلاق مده، و اين كنايه خالى از اين اشاره نيست، كه زيد اصرار داشته او را طلاق دهد.

" وَ تُخْفِي فِي نَفْسِكَ مَا اللَّهُ مُبْدِيهِ"- يعنى تو در دلت مطلبى را پنهان مى‏كنى كه خدا ظاهر كننده آن است" وَ تَخْشَى النَّاسَ وَ اللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشاهُ" از ذيل آيات يعنى جمله" الَّذِينَ يُبَلِّغُونَ رِسالاتِ اللَّهِ وَ يَخْشَوْنَهُ وَ لا يَخْشَوْنَ أَحَداً إِلَّا اللَّهَ"، بر مى‏آيد كه ترس از مردم در جمله مورد بحث، اين نبوده كه آن جناب از جان خود مى‏ترسيده، بلكه ترسش راجع به خدا و مربوط به دين او بوده، و مى‏ترسيد مردم به خاطر ازدواجش با همسر زيد او را سرزنش كنند، و اين ترس را در دل پنهان مى‏داشته، چون مى‏ترسيده اگر اظهارش كند، مردم او را سرزنش كنند، و بيماردلان هو و جنجال به راه بيندازند، كه چرا همسر پسرت را گرفته‏اى، و در نتيجه ايمان‏