معناى" خاطئ" و" مخطئ" و مقصود از اينكه فرعون و فرعونيان را در گرفتن موسى از نيل" خاطئين" لقب داد - ترجمه تفسیر المیزان جلد 16

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

ترجمه تفسیر المیزان - جلد 16

سید محمدحسین طباطبایی؛ ترجمه: سید محمدباقر موسوی همدانی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

‌صفحه‌ى 11

ايجاز (و مختصر گويى) به كار رفته، و تقدير كلام چنين است:" حبلت ام موسى به و وضعته و اوحينا اليها ..." يعنى در حالى كه شدت و بيچارگى بنى اسرائيل به اين حد رسيده بود، مادر موسى به وى حامله شد، (و كسى نفهميد)، و او را زاييد (باز كسى نفهميد) و ما به مادر او وحى كرديم كه ...

و معناى آيه چنين است كه: ما با نوعى الهام به مادر موسى بعد از آنكه او را زاييد گفتيم: به موسى شير بده، و مادامى كه از جانب فرعون احتمال خطرى نمى‏دهى به شير دادن ادامه بده، و چون ترسيدى بر او- كه لشكريان فرعون خبردار شوند، و او را گرفته مانند هزاران كودك كه همه را كشتند به قتل برسانند- او را به دريا بينداز- كه به طورى كه از روايات بر مى‏آيد درياى مذكور همان نيل بوده- و ديگر از كشته شدن او مترس، و از جدايى او غمگين مشو، كه ما دوباره او را به تو برمى‏گردانيم و او را از پيامبران قرار مى‏دهيم، تا رسولى به سوى آل فرعون و بنى اسرائيل بوده باشد.

پس جمله" إِنَّا رَادُّوهُ إِلَيْكِ" تعليل نهى در" لا تحزنى" است، هم چنان كه جمله" فَرَدَدْناهُ إِلى‏ أُمِّهِ كَيْ تَقَرَّ عَيْنُها وَ لا تَحْزَنَ" نيز شاهد بر اين تعليل است. و فرق بين" خوف" و" حزن" از نظر مورد اين است كه: خوف در جايى است كه احتمال وقوع مكروهى در بين باشد، ولى حزن در جايى است كه وقوع آن قطعى باشد، نه احتمالى.

" فَالْتَقَطَهُ آلُ فِرْعَوْنَ لِيَكُونَ لَهُمْ عَدُوًّا وَ حَزَناً إِنَّ فِرْعَوْنَ وَ هامانَ وَ جُنُودَهُما كانُوا خاطِئِينَ"

معناى" خاطئ" و" مخطئ" و مقصود از اينكه فرعون و فرعونيان را در گرفتن موسى از نيل" خاطئين" لقب داد

كلمه" التقاط" به معناى برخوردن به چيزى و برداشتن آن است، بدون اينكه انسان در جستجوى آن باشد، و از همين باب است كه به چيزى كه كسى پيدا مى‏كند" لقطه" مى‏گويند. و حرف" لام" در جمله" لِيَكُونَ لَهُمْ عَدُوًّا وَ حَزَناً"- به طورى كه گفته‏اند «1»- لام عاقبت است. و كلمه" حزن"- با دو فتحه و" حزن"- با ضمه و سكون- به يك معنا است، مانند" سقم" و" سقم" و مراد از حزن علت حزن است، پس اگر اطلاق حزن بر موسى كرده به خاطر مبالغه در سببيت وى براى اندوه ايشان است.

و كلمه" خاطئين" جمع و اسم فاعل از خطى يخطا خطا (بر وزن علم يعلم علما) است، هم چنان كه مخطئ اسم فاعل از باب افعال، از أخطأ يخطئ اخطاء مى‏باشد. و فرق بين" خاطئ" و" مخطئ"- به طورى كه راغب گفته- اين است كه:

(1) مجمع البيان، ج 7، ص 241.

/ 593