دستور به مسلمانان كه از وراى حجاب با همسران پيامبر (صلّى الله عليه وآله وسلّم) ملاقات كنند - ترجمه تفسیر المیزان جلد 16

‌صفحه‌ى 506

وظيفه را بيان مى‏كند، و جمله" وَ لا مُسْتَأْنِسِينَ لِحَدِيثٍ- و منزل او را محل انس و گفت و شنود قرار ندهيد" عطف است بر جمله" غَيْرَ ناظِرِينَ إِناهُ" و جمله حاليه‏اى است بعد از جمله حاليه ديگر، كه مجموعا مى‏فهماند، نه قبل از طعام به انتظار رسيدن طعام در آنجا بنشينيد، و نه بعد از صرف طعام جا خوش كرده و منزل او را محل انس و نقالى قرار دهيد.

" إِنَّ ذلِكُمْ كانَ يُؤْذِي النَّبِيَّ فَيَسْتَحْيِي مِنْكُمْ- اين عمل شما هميشه باعث اذيت پيغمبر است، و او شرم مى‏كند از شما كه بگويد بيرون شويد" اين جمله نهى قبلى را كه مى‏فرمود: در منزل وى زياد ننشينيد، تعليل مى‏كند، و مى‏فرمايد علتش اين است كه اين عمل شما مايه اذيت پيغمبر است و او از شما شرم دارد، كه تقاضا كند بيرون شويد،" وَ اللَّهُ لا يَسْتَحْيِي مِنَ الْحَقِّ- و خدا از بيان حق شرم نمى‏كند" و حق در اينجا همان خاطر نشان ساختن، و اعلام اين معنا است، كه پيغمبر از طرز رفتار شما ناراحت مى‏شود، و نيز حق عبارت است از همان ادب لايقى كه قبلا به مردم ياد داد.

دستور به مسلمانان كه از وراى حجاب با همسران پيامبر (صلّى الله عليه وآله وسلّم) ملاقات كنند

" وَ إِذا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتاعاً فَسْئَلُوهُنَّ مِنْ وَراءِ حِجابٍ ذلِكُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِكُمْ وَ قُلُوبِهِنَّ" ضمير" هن" به همسران رسول خدا (ص) بر مى‏گردد، و در خواست متاع از ايشان، كنايه است از اينكه مردم با ايشان در باره حوائجى كه دارند سؤال كنند، و معنايش اين است كه اگر به خاطر حاجتى كه برايتان پيش آمده، ناگزير شديد با يكى از همسران آن جناب صحبتى بكنيد، از پس پرده صحبت كنيد،" ذلِكُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِكُمْ وَ قُلُوبِهِنَّ" اين جمله مصلحت حكم مزبور را بيان مى‏كند، و مى‏فرمايد: براى اينكه وقتى از پشت پرده با ايشان صحبت كنيد، دلهايتان دچار وسوسه نمى‏شود، و در نتيجه اين رويه، دلهايتان را پاكتر نگه مى‏دارد.

" وَ ما كانَ لَكُمْ أَنْ تُؤْذُوا رَسُولَ اللَّهِ وَ لا أَنْ تَنْكِحُوا أَزْواجَهُ مِنْ بَعْدِهِ أَبَداً ..."

شما را نمى‏سزد كه رسول خدا (ص) را با مخالفت كردن دستوراتش- چه آنها كه در خصوص همسرانش داده، و چه غير آنها- او را اذيت كنيد، و نيز سزاوار نيست كه شما بعد از در گذشت او با يكى از همسرانش ازدواج كنيد، چون اين عمل نزد خدا جرمى است بزرگ.

در اين آيه اشعارى هست به اينكه گويا بعضى از مسلمانان گفته‏اند كه بعد از در گذشت او همسرانش را مى‏گيريم، و به طورى كه در بحث روايتى آينده خواهيد خواند، همين طور هم بوده.