ابطال الوهيت آلهه مشركين با استدلال به اينكه آنها دعاى كسى را اجابت مى‏كنند - ترجمه تفسیر المیزان جلد 16

‌صفحه‌ى 557

دلهايشان زايل شود، آن وقت مى‏پرسند: پروردگار شما چه گفت؟ مى‏گويند: حق گفت، و او بلند مرتبه و والاست (23).

بگو: چه كسى شما را از آسمانها و زمين روزى مى‏دهد؟ و خودت پاسخ بده: خدا، و بگو: من و يا شما بر طريق هدايت و يا در ضلالتى آشكاريم (24).

بگو: اگر ما مجرم باشيم شما مسئول جرم ما نيستيد، و اگر شما مجرم باشيد، ما از آنچه شما مى‏كنيد بازخواست نمى‏شويم (25).

بگو: پروردگار ما بين ما و شما جمع نموده، سپس به حق در بين ما داورى مى‏كند، و او جدا كننده حق و باطل به دانايى است (26).

بگو به من نشان دهيد آن خدايان موهومى كه به خدا ملحق كرده و شركاى او پنداشتيد، ابدا، نمى‏توانيد نشان دهيد، بلكه خدا عزيز و حكيم است (27).

ما تو را نفرستاديم مگر براى اينكه از خطا و گناه بازشان دارى، و نيز نويدبخش و بيم‏رسان باشى، و ليكن بيشتر مردم نمى‏دانند (28).

و مى‏گويند: اين وعده چه وقت است اگر راست مى‏گوييد؟ (29).

بگو ميعاد شما روزى معين است، كه نه ساعتى آن را مى‏توانيد تاخير بيندازيد، و نه جلو (30).

بيان آيات

ابطال الوهيت آلهه مشركين با استدلال به اينكه آنها دعاى كسى را اجابت مى‏كنند

اين آيات بيانگر مساله توحيد است، و پيرامون آن احتجاج مى‏كند.

" قُلِ ادْعُوا الَّذِينَ زَعَمْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ لا يَمْلِكُونَ مِثْقالَ ذَرَّةٍ ..."

رسول گرامى خود (ص) را امر مى‏كند: باز بر ابطال الوهيت آلهه آنان احتجاج و استدلال كند. به اينكه اينها قدرت ندارند دعاى كسى را مستجاب كنند، و بنا بر اين معناى جمله" قُلِ ادْعُوا الَّذِينَ زَعَمْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ" اين است كه به ايشان بگو: آن خدايانى را كه پنداشته‏ايد به جاى خدا معبود شمايند، بخوانيد. و بنا بر اين، دو مفعول كلمه" زعمتم" حذف شده، چون سياق بر آن دو دلالت داشته، (و تقدير آن پنداشتيد آنها را كه معبود مى‏باشند) و منظور از خواندن آنها حاجت خواستن از آنها است.

و جمله" لا يَمْلِكُونَ مِثْقالَ ذَرَّةٍ فِي السَّماواتِ وَ لا فِي الْأَرْضِ" در جاى جواب قرار گرفته، گويا شخصى پرسيده: اگر مشركين خدايان خود را بخوانند، چه مى‏شود؟ فرموده: هيچ حاجتى از ايشان را استجابت نمى‏كنند، چون مالك حتى سنگينى و وزن يك ذره در همه‏