مراد از انسان در جمله:" وَ بَدَأَ خَلْقَ الْإِنْسانِ مِنْ طِينٍ" - ترجمه تفسیر المیزان جلد 16

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

ترجمه تفسیر المیزان - جلد 16

سید محمدحسین طباطبایی؛ ترجمه: سید محمدباقر موسوی همدانی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

‌صفحه‌ى 373

كامل‏تر از آن براى آن موجود تصور نمى‏شود.

و اما اينكه مى‏بينيم موجودى زشت و ناپسند است، براى يكى از دو علت است، يا براى اين است كه آن موجود داراى عنوان عدمى است، كه بدى و ناپسندى‏اش مستند به آن عدم است، مانند ظلم ظالم و زناى زناكار، كه ظلم بدان جهت كه فعلى از افعال است زشت نيست، بلكه بدان جهت كه حقى را معدوم و باطل مى‏كند زشت است، و زنا بدان جهت كه عمل خارجى است و هزاران شرايط دست بدست هم داده تا آن عمل صورت خارجى بگيرد زشت نيست، چون صورت خارجى آن با صورت خارجى عمل نكاح مشترك است، بلكه زشتى‏اش بدين جهت است كه مخالف نهى شرعى، و يا مخالف مصلحت اجتماعى است.

و يا براى اين است كه با موجودى ديگر مقايسه‏اش مى‏كنيم، و از راه مقايسه است كه زشتى و بدى عارضش مى‏شود، مثلا حنظل (هندوانه ابو جهل) خودش نه زشتى دارد و نه بدى، ولى وقتى با خربزه مقايسه‏اش مى‏كنيم، مى‏گوييم بد است، و يا مثلا خار كه در مقايسه با گل زشت و بد مى‏شود، و عقرب كه در مقايسه با انسان زشت و بد مى‏گردد، بدى و زشتى ذاتى آنها نيست، بلكه با مقايسه‏اش به چيز ديگر و سپس قياسش با طبيعت خودمان مى‏گوييم بد و ناگوار و زشت است، كه اين زشتى و بدى نيز در حقيقت به همان زشتى به معناى اول بر مى‏گردد. پس به هر حال هيچ موجودى بدان جهت كه موجود و مخلوق است متصف به بدى نمى‏شود، به دليل اينكه خداى تعالى خلقت هر موجودى را نيكو خوانده و فرموده:" الَّذِي أَحْسَنَ كُلَّ شَيْ‏ءٍ خَلَقَهُ- خدايى كه هر چيزى را نيكو خلق كرده"، كه اگر اين فرمايش خدا را با فرمايش ديگرش كه فرموده:" اللَّهُ خالِقُ كُلِّ شَيْ‏ءٍ" «1» ضميمه كنيم، اين نتيجه به دست مى‏آيد كه اولا خلقت ملازم با حسن است، پس هر مخلوقى بدان جهت كه مخلوق است حسن و نيكو است.

و ثانيا هر زشت و بدى كه تصور كنيم مخلوق خدا نيست، البته بدى و زشتى‏اش مخلوق نيست، نه خودش، كه توضيحش گذشت. پس معصيت و نافرمانى و گناهان از آن جهت كه گناه و زشت و بدند مخلوق خدا نيستند، و بديها همه از ناحيه قياس پديد مى‏آيد.

مراد از انسان در جمله:" وَ بَدَأَ خَلْقَ الْإِنْسانِ مِنْ طِينٍ"

" وَ بَدَأَ خَلْقَ الْإِنْسانِ مِنْ طِينٍ" مراد از انسان فرد فرد آدميان نيست، تا بگويى خلقت فرد فرد از گل نبوده، بلكه مراد

(1) خدا آفريدگار همه چيز است. سوره زمر، آيه 62.

/ 593