دستاويز ديگر مشركين مكه براى ايمان نياوردنشان كه گفتند اگر ايمان بياوريم از سر زمينمان رانده مى‏شويم و جواب به اين عذر و بهانه‏ - ترجمه تفسیر المیزان جلد 16

‌صفحه‌ى 85

آن گاه خداى تعالى سخن ايشان را رد مى‏كند، به اينكه ما شهر ايشان را برايشان حرم امن كرديم، تمامى عرب، مكه را مقدس و محترم مى‏دانند، و ميوه هر درختى را بدانجا حمل مى‏كنند ديگر موجبى براى ترس ايشان كه آنان را از شهر بيرون كنند، نيست.

علاوه بر اين برخوردارى از اموال و اولاد و كامروايى از عيش و زندگى براى آنان امنيت درست نمى‏كند، تا آن را بر پيروى هدايت ترجيح بدهند، چه بسيار قريه‏هايى كه در عيششان خدا هلاكشان نمود، و نسلشان را برانداخت، و سرزمين آنان را به ارث برد، و اينك اين مسكنهاى آنان است كه بعد از ايشان هم چنان خالى است، و جز اندكى از آنها مسكونى نيست.

از اين هم كه بگذريم، آن چيزى كه پيروى هدايت را فداى آن مى‏كنند و آن را بر مى‏گزينند متاع زندگى دنيا است، كه زودگذر و ناپايدار است، و انسان عاقل زندگى ناپايدار را بر زندگى جاودانه آخرت و جوار خداى تعالى ترجيح نمى‏دهد.

از اين نيز كه بگذريم خدايى كه خلقت و امر به دست او است، وقتى چيزى را اختيار مى‏كند، و به آن امر مى‏نمايد، ديگر كسى نمى‏تواند به خاطر خواست خودش خواست او را مخالفت كند، و آنچه را كه طبع او متمايل به آن است اختيار نمايد، خداى تعالى بعد از اين چند جواب به داستان قارون اشاره مى‏كند، كه زمين او را با خانه‏اش در خود فرو برد.

دستاويز ديگر مشركين مكه براى ايمان نياوردنشان كه گفتند اگر ايمان بياوريم از سر زمينمان رانده مى‏شويم و جواب به اين عذر و بهانه‏

" وَ قالُوا إِنْ نَتَّبِعِ الْهُدى‏ مَعَكَ نُتَخَطَّفْ مِنْ أَرْضِنا ..."

كلمه" تخطف" به معناى اختلاس با سرعت، و به زبان ساده به معناى قاپيدن است.

ولى بعضى «1» گفته‏اند:" خطف" و" تخطف" به معناى اين است كه: شخصى را از همه طرف و از هر جهت بربايند. و گويا تعبير به تخطف از سرزمين، استعاره باشد، و منظور كشتن و اسير كردن و غارت كردن، باشد، گويا خود آنان و آنچه متعلق به ايشان است از اهل و مال همه يك جا قاپيده مى‏شوند، به طورى كه شهر از ايشان و متعلقاتشان خالى مى‏شود، و مقصود از" ارض"، سرزمين مكه و حرم است، به دليل اينكه دنبالش مى‏فرمايد:" مگر ما ايشان را در حرم امنى سكنى نداديم" و گوينده اين حرف بعضى از مشركين مكه بودند.

و منظورشان اعتذار جستن از ايمان به خدا بوده، اعتذار به اينكه اگر ايمان بياورند عرب ايشان را از سرزمينشان يعنى از مكه بيرون مى‏كنند، چون عرب نيز مانند ايشان مشركند، و حاضر نيستند مردم مكه ايمان بياورند، و بتهاى ايشان را ترك گويند، پس در حقيقت‏

(1) كشاف، ج 3، ص 423 و تفسير منهج الصادقين، ج 7، ص 116.