(چند روايت در ذيل برخى آيات گذشته) - ترجمه تفسیر المیزان جلد 16

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

ترجمه تفسیر المیزان - جلد 16

سید محمدحسین طباطبایی؛ ترجمه: سید محمدباقر موسوی همدانی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

‌صفحه‌ى 106

اشكال دوم اينكه: چرا در آيه شريفه به جاى اينكه بفرمايد:" و ضل عنهم ما كانوا يفترون فعلموا ان الحق للَّه"، جمله‏ها مقدم و مؤخر شده؟ و فرموده:" فَعَلِمُوا أَنَّ الْحَقَّ لِلَّهِ وَ ضَلَّ عَنْهُمْ ما كانُوا يَفْتَرُونَ" و اين تقديم و تاخير غير از سجع و قافيه نكته روشنى ندارد. جواب اين اشكال هم اين شد كه مفاد جمله" وَ ضَلَّ عَنْهُمْ ..."، اثرى است كه بر مفاد جمله" فَعَلِمُوا أَنَّ الْحَقَّ لِلَّهِ" مترتب مى‏شود، ساده‏تر بگوييم بعد از آنكه حق بى پرده ظاهر گردد خود بخود افتراى مشركين از بين مى‏رود.

ممكن هم هست بگوييم كه: كلمه حق در جمله" فَعَلِمُوا أَنَّ الْحَقَّ لِلَّهِ" مصدر است، كه در اين صورت برگشت معناى جمله، به معناى آيه" وَ يَعْلَمُونَ أَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ الْمُبِينُ" «1» مى‏باشد، يعنى اينكه در آيه مورد بحث فرمود حق براى خداست، معنايش همان معناى آيه نور است كه مى‏فرمايد خدا حق است، البته اين در صورتى است كه مراد از اين كلمه، حق بالذات باشد، و اگر مراد همه حق‏ها باشد، معنايش اين مى‏شود كه: تمامى حق‏ها به او منتهى مى‏شود، و قائم به اوست، هم چنان كه فرمود" الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ «2»- حق از پروردگار تو است". و نفرمود:" الحق مع ربك- حق با پروردگار تو است".

بحث روايتى

(چند روايت در ذيل برخى آيات گذشته)

در تفسير قمى در ذيل آيه" وَ قالُوا إِنْ نَتَّبِعِ الْهُدى‏ مَعَكَ نُتَخَطَّفْ مِنْ أَرْضِنا" از معصوم (ع) آورده كه فرمودند: اين آيه در باره قريش نازل شد، كه رسول خدا (ص) ايشان را به اسلام و هجرت دعوت كرد، قريش گفتند: اگر ما هدايت را با تو پيروى كنيم از سرزمينمان ربوده مى‏شويم، خداى تعالى در پاسخشان فرمود:" أَ وَ لَمْ نُمَكِّنْ لَهُمْ حَرَماً آمِناً يُجْبى‏ إِلَيْهِ ثَمَراتُ كُلِّ شَيْ‏ءٍ رِزْقاً مِنْ لَدُنَّا وَ لكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لا يَعْلَمُونَ" «3».

مؤلف: اين معنا را صاحب كشف المحجه «4» و مرحوم مفيد در روضة الواعظين «5»، روايت كرده‏اند، سيوطى هم در الدر المنثور از ابن جرير، ابن ابى حاتم، و ابن مردويه، از ابن‏

(1) مى‏دانند كه خداست آن حقى كه آشكار است. سوره نور، آيه 25.

(2) سوره آل عمران، آيه 60.

(3) تفسير قمى، ج 2، ص 142.

(4) كشف المحجة، ص 175 (ط نجف).

(5) روضة الواعظين، ج 1، ص 54 (ط قم).

/ 593