ترجمه تفسیر المیزان

سید محمدحسین طباطبایی؛ ترجمه: سید محمدباقر موسوی همدانی

جلد 19 -صفحه : 676/ 265
نمايش فراداده

" وَ إِنَّ اللَّهَ بِكُمْ لَرَؤُفٌ رَحِيمٌ"- در اينكه آيه شريفه را با ذكر رأفت و رحمت خدا ختم كرد اشاره‏اى است به اينكه آن ايمانى كه رسول خدا (ص) ايشان را به سويش مى‏خواند خير ايشان و صلاح ايشان است، چون تنها كسانى كه از آن ايمان بهره‏مند مى‏شوند خود ايشانند، نه خدا از آن سودى مى‏برد و نه رسولش، پس در اين خاتمه آن ترغيب و تشويق بر ايمان و انفاق كه در صدر بود تاكيد شده است.

توبيخ شديد كسانى كه از انفاق مالى كه خدا تنها وارث آنست بخل مى‏ورزند

" وَ ما لَكُمْ أَلَّا تُنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ لِلَّهِ مِيراثُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ" كلمه" ميراث" به معناى مالك شدن مالى است كه از ميت به بازماندگانش منتقل مى‏شود، و اضافه ميراث به آسمانها و زمين اضافه بيانيه است، يعنى مى‏خواهد بفرمايد آسمان‏ها و زمين با آنچه در آن دو است همان ميراث است، پس آنچه خدا در آسمانها و زمين خلق كرده و صاحبان عقل چون انسان آنها را ملك خود پنداشته ملك خدا است. خلاصه اينكه مى‏خواهيم بگوييم كلمه آسمان‏ها و زمين شامل موجوداتى هم كه از مواد آسمانها و زمين خلق شده‏اند و انسانها آنها را به خود اختصاص داده و در آن تصرف مى‏كنند مى‏شود، و اختصاص مذكور ملكى است اعتبارى، كه خدا ايشان را هدايت كرد به اينكه آن را اعتبار كنند، و با اعتبار آن جهات زندگى دنياى خود را نظم بخشند.

چيزى كه هست نه انسانها باقى مى‏مانند، و نه آن ملك‏هاى اعتبارى برايشان باقى مى‏ماند، بلكه انسانها مى‏ميرند و آن ملكها به افراد بعد از ايشان منتقل مى‏شود، و همچنين انسانها مى‏ميرند، و اموال دست به دست مى‏گردد تا باقى نماند مگر خداى سبحان.

پس مثلا زمين و آنچه در آن است و آنچه بر روى آن است و براى بشر جنبه ماليت دارد يكپارچه و هميشه ميراث است، چون هر طبقه از طبقات ساكنين زمين آنها را از طبقه قبل ارث مى‏برد، در نتيجه ميراثى دائمى است، كه دست به دست مى‏چرخد، از جهت ديگرى نيز ميراث است، براى اينكه روزگارى خواهد رسيد كه تمامى انسانها از بين مى‏روند، و براى آن نمى‏ماند مگر خدايى كه انسانها را خليفه خود بر زمين كرده بود.

پس به هر دو جهت و هر دو معنا ميراث آسمانها و زمين براى خدا است، اما به معناى اول، به خاطر اينكه خداى تعالى مال دنيا را به اهل دنيا تمليك كرده بود، البته تمليكى كه‏ در عين حال خودش باز مالك بود و هست.