رواياتى راجع به كيفيت نزول وحى بر رسول اللَّه (صلّى الله عليه وآله وسلّم)

و نيز در همان كتاب از ام سلمه روايت كرده كه گفت: رسول خدا (ص) قرائتش را آيه آيه مى‏كرد «1».

و در همان كتاب از انس روايت كرده كه گفت: رسول خدا (ص) صوت خود را در قرائت مى‏كشيد «2».

و نيز در همان كتاب روايت كرده كه: حارث بن هشام از رسول خدا (ص) پرسيد وحى چگونه بر تو نازل مى‏شود؟ فرمود: احيانا صدايى چون صداى زنگ به گوشم مى‏خورد، و من آنچه را مى‏گويد از بر مى‏شوم، و اين نوع وحى از ساير انواعش بر من سخت‏تر است، و بدنم عرق مى‏كند، و گاهى فرشته وحى به صورت مردى برايم مجسم مى‏شود، و من آنچه را مى‏گويد از بر مى‏شوم.

عايشه هم گفته: گاه مى‏شد كه وحى بر آن جناب نازل مى‏شد در حالى كه سوار بر شتر بود ناچار به گردن حيوان مى‏زد تا بخوابد. و نيز گفته: من ديده‏ام كه گاهى در روز بسيار سرد وحى بر آن جناب نازل مى‏شد و خيس عرق مى‏شد، به طورى كه عرق از پيشانيش مى‏چكيد «3».

و از تفسير عياشى نقل شده كه او به سند خود از عيسى بن عبيد از پدرش از جدش از على (ع) روايت كرده كه فرمود: قرآن بعضى آياتش بعضى ديگر را نسخ مى‏كند، و لذا بايد به دستور رسول خدا (ص) به همه آيات تمسك كرد، يعنى آخرين آيه‏اى را هم كه نازل شده در نظر بگيريم. و از جمله آخرين آياتى كه به آن جناب نازل شد سوره مائده است، كه ما قبل خود را نسخ كرده ولى چيزى آن را نسخ نمى‏كند، اين سوره در حالى بر آن جناب نازل شد كه بر ناقه شهباء سوار بود، و وحى آن چنان بر آن حيوان گران آمد كه نتوانست راه برود، بلكه شكمش را به زمين نزديك مى‏كرد و من خود ديدم كه نزديك بود نافش به زمين برسد «4».

مؤلف: اين روايت اگر درست باشد ناگزير بايد بگوييم ظاهر شدن اثر سنگينى وحى در ناقه و يا قاطر، از قبيل تجسم معانى است، نه اينكه وحى هم امرى مادى و داراى سنگينى وزن است، چون اين سخن معقول نيست. و نظير اين تعبيرها در رواياتى كه معجزات و كرامات اولياء را نقل مى‏كنند، بسيار است.

و در تهذيب به سند خود از هشام بن سالم از امام صادق (ع) روايت كرده كه در تفسير كلام خداى عز و جل كه فرموده" إِنَّ ناشِئَةَ اللَّيْلِ هِيَ أَشَدُّ وَطْئاً وَ أَقْوَمُ قِيلًا"، فرمود:

(1 و 2 و 3) مجمع البيان، ج 10، ص 378.

(4) تفسير عياشى، ج 1، ص 288.