" وَ قالُوا لا تَذَرُنَّ آلِهَتَكُمْ وَ لا تَذَرُنَّ وَدًّا وَ لا سُواعاً وَ لا يَغُوثَ وَ يَعُوقَ وَ نَسْراً" سفارش همان بزرگان قوم به مردم است، كه خدايان خود را از دست ندهيد، و به خاطر نوح دست از عبادت آنها برنداريد.

و اسامى نامبرده در آيه، يعنى ود و سواع و يغوث و يعوق و نسر، نام پنج بت از بتهاى آنان است كه از ساير بتها مورد احترام بيشترى بوده، و به پرستش آنها اهتمام بيشتر مى‏ورزيدند، و به همين جهت بعد از سفارش به تمسك به همه آلهه، نام خصوص اين پنج بت را بردند و بعيد نيست اينكه اول نام ود را بردند و بعدا سواع و يغوث را با" لا" ى تاكيد نفى ذكر كردند، بدين جهت بوده كه ود نزد آنان از ساير نامبرده‏ها مهم‏تر بوده- و خدا داناتر است.

" وَ قَدْ أَضَلُّوا كَثِيراً وَ لا تَزِدِ الظَّالِمِينَ إِلَّا ضَلالًا" ضمير در" اضلوا" به همان رؤسا بر مى‏گردد كه قوم از آنان پيروى مى‏كردند، و همين معنا اين احتمال را تاييد مى‏كند كه در جمله" وَ مَكَرُوا" و جمله" وَ قالُوا لا تَذَرُنَّ آلِهَتَكُمْ" نيز ضمير به آنان بر مى‏گردد. ولى بعضى «1» از مفسرين گفته‏اند: ضمير مذكور به" أصنام" كه مايه گمراهى مردم بودند بر مى‏گردد، ليكن اين احتمال خالى از بعد نيست.

و جمله" وَ لا تَزِدِ الظَّالِمِينَ إِلَّا ضَلالًا" نفرين نوح (ع) به آنان است، از خدا مى‏خواهد گمراهيشان را بيشتر كند، البته اين گمراهى ابتدايى نيست، بلكه مجازاتى است، پس آن جناب در اين نفرين خود از خدا مى‏خواهد كفار را به جرم كفر و فسقشان مجازات كند، البته اين غير آن نفرينى است كه در آيات بعد كرده و از خدا هلاكتشان را خواسته.

بحث روايتى (رواياتى در باره اينكه استغفار سبب وسعت رزق و نعمت مى‏شود، مراد از" لا تَرْجُونَ لِلَّهِ وَقاراً"، تبعيت قوم نوح (عليه السلام) از اغنياء، بت هاى آن قوم و ...)

در نهج البلاغه آمده كه: خداى سبحان استغفار را باعث فراوانى رزق و مايه رحمت به خلق قرار داده و فرموده:" اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كانَ غَفَّاراً يُرْسِلِ السَّماءَ عَلَيْكُمْ مِدْراراً وَ يُمْدِدْكُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِينَ" «2».

خداى رحمت كند مردى را كه توبه خود را جلو اندازد، و از خطاى خود طلب عفو كند، و به اصلاح روز مرگش بپردازد.

مؤلف: روايات در استفاده اين نكته از آيات شريفه كه استغفار سبب وسعت روزى و

(1) تفسير كشاف، ج 4، ص 619.

(2) نهج البلاغه صبحى صالح، خطبه 143، ص 199.