مديريت كاروان حج و خدمت به زائران بيت الله الحرام، از اعمالي است كه رنگ عبادت دارد، از اين رو بايد با قصد قربت و براي رضاي خداوند انجام پذيرد، كه اگر چنين باشد، اجر اخروي فراواني نيز خواهد داشت.
بر مسؤولان كاروان لازم است برنامههاي آموزشي حج را بگونهاي تنظيم كنند كه زائران آنها بتوانند به نحو شايستهاي در آن برنامهها شركت كرده و خود را آماده اين سفر عظيم بنمايند; يعني با در نظر گرفتن زمان حركت كاروان و موقعيت شغلي زائران، جلسات آموزشي در وقت مناسب تشكيل گردد و از نظر مكاني نيز محل برگزاري آنها در جايي باشد كه تمام زائران يا درصد بالايي از آنها بتوانند شركت كنند.
مسؤولان كاروان، زائران خود را به شركت در كلاس هاي آموزشي مناسك، كه توسط روحانيون معظم كاروان ها برگزار ميگردد و استفاده از برنامههاي صدا و سيما كه ويژه حج تهيه و پخش ميشود تشويق كنند چون هر چه سطح آگاهي زائران نسبت به مسائل حج بالاتر باشد، اداره كاروان نيز راحتتر است.
كساني كه حج واجب خود را بجا نياوردهاند; يعني سال اوّل تشرف آنهاست يا تاكنون استطاعت نداشتهاند و الآن با هزينه سازمان حج و زيارت به حج مشرف ميشوند، چنانچه به غير از مخارج سفر ساير شرايط استطاعت حج را داشته باشند بايد حجةالاسلام بجا آورند. وساير شرايط عبارتست از:
1 ـ آنچه در زندگي بدان نياز است; مانند مسكن، فرش، لوازم ديگر منزل و... داشته باشد و از اين جهت برايش مشكلي نباشد و چنانچه با منزل اجارهاي و اشيا و وسايل زندگي عاريهاي نيازشان برطرف گردد و به سختي نيفتند، استطاعت حاصل است.
2 ـ در مدت سفر، مخارج زن و فرزند و ساير افرادي كه تحت تكفل آنها هستند را داشته باشند.
3 ـ پس از سفر نيز شغل يا حرفه مناسبي داشته باشند كه زندگيشان با آن اداره شود وسفر حج به آن لطمهاي نزند.
مسأله: خدمه كاروان ها كه وارد جدّه ميشوند، اگر ساير شرايط استطاعت را دارند از قبيل داشتن وسايل زندگي، بالفعل يا بالقوه و رجوع با كفايت; مثلاً كار و صنعت و غير آن كه با آنها ميتوانند پس از مراجعت، ادامه زندگي مناسب خود را بدهند مستطيع هستند و بايد حَجّةالاسلام بجا آورند. و كفايت از حج واجب آنان ميكند و چنانچه ساير شرايط را ندارند به مجرد امكان حج براي آنان، استطاعت حاصل نشده است و حج آنان استحبابي است وچنانچه بعداً استطاعت پيدا كردند بايد حج واجب را بجا آورند.2