نيـابـت - احکام فقهی - اجرایی حج نسخه متنی

نيـابـت

كسي كه در حج نيابت
ميپذيرد، بايد داراي شرايطي باشد كه از جمله آنهاست:

1 ـ واجب نبودن حج
بر نايب

2 ـ آشنايي به افعال
و احكام حج (هر چند با ارشاد كسي در هنگام عمل)

3 ـ معذور نبودن در
ترك برخي از افعال حج³

بنابراين، افرادي كه
حج واجب خود را بجا نياوردهاند و مستطيع هستند، نميتوانند نيابت
بپذيرند و كساني كه از انجام دادن كامل اعمال حج، معذور باشند، و از ابتدا
ميدانند كه بايد وظيفه معذور را انجام دهند، نميتوانند نيابت
بپذيرند، مانند آن عده از خدمه كاروان كه شب عيد قربان با انجام دادن وقوف
اضطراري مشعر، همراه با بانوان به منا ميروند.

و به فتواي حضرت
امام خميني ـ ره ـ و برخي از فقهاي بزرگوار، اگر از ابتدا هم معذور نباشد و
در هنگام عمل عذري برايش پيش آيد، نيابت او صحيح نيست، بنابراين بهتر است كه
مديران، معاونان و خدمه كاروان ها نيابت نپذيرند، چون هر لحظه ممكن است به
هنگام انجام اعمال مشكلي براي كاروان پيش آيد كه بناچار بايد اعمال معذور را
انجام دهند، پس در صورتي كه يكي از خدمه، نيابت پذيرفته باشد، بهتر است به
اطلاع مدير كاروان برساند، تا در هنگام اعمال و پذيرفتن كارهاي اجرايي كاروان
به مشكل برنخورد.

ياري روحاني

مديران و معاونان و
خدمه كاروان بايد در انجام هرچه بهتر مناسك و اعمال حج، روحاني كاروان را
ياري دهند ولي هرگز در كار وي دخالت نكنند و از پاسخگويي به مسائل شرعي حج
بپرهيزند و سؤال كننده را به روحاني كاروان ارجاع دهند، چون
احكام حج، بسيار پيچيده و دقيق است و موارد مشابه بسيار دارد كه تشخيص آن
موارد و يافتن حكم شرعي آن كار دشواري است و چنانچه به مسألهاي پاسخ
اشتباه داده شود، گاهي پيامدهاي بسياري به دنبال دارد، لذا تمام مسؤولان
كاروان، اعم از مدير، معاون، خدمه و روحاني كاروان بايد با هماهنگي كامل و
تفاهم و انجام وظايف خود، زائران را در انجام صحيح اعمال ياري
دهند.

دخالت سابقهداران

گاهي مشاهده
ميشود افرادي كه سابقه تشرف به حج را دارند، بر اثر غرور يا اطمينان به
آگاهي خود، به صورت انفرادي عمل ميكنند و تعدادي از كساني كه سابقه
تشرف ندارند را براي انجام اعمال و مناسك به همراه خود ميبرند و به جهت
اشتباه در اعمال، سبب زحمت خويش و همراهان ميگردند. مسؤولان كاروان اين
مسأله را به زائران گوشزد كنند كه هرگز بدون هماهنگي با مسؤولان كاروان اقدام
به عملي ننمايند و كسي را با خود به اعمال نبرند كه ممكن است موجب بطلان
اعمال خود يا ديگران گردند.

روزي در حال سعي،
وقتي به مروه رسيدم، ديدم فردي براي همراهان نيت سعي را آموزش ميدهد و
آنها نيز آماده شدهاند كه پس از نيت سعي را از مروه شروع كنند، از او
پرسيدم: آيا ميداني اينجا مروه است و سعي بايد از صفا شروع شود؟ پرسيد،
مگر فرق ميكند؟ به او گفتم: آري سعي بايد از صفا آغاز شود و اينجا مروه
است و صفا در مقابل قرار دارد، پس از پرس و جو متوجه شدم كه سال دوّم تشرف
اوست!