قبــله
چون جهت قبله در شهرمكه در هر سوي آن تغيير پيدا ميكند و حتي گاهي در يك هتل نيز، قسمت هاي
مختلف آن ممكن است به يك سمت نباشد و بدين سبب تشخيص جهت قبله براي زائران
مشكل شود، مناسب است جهت قبله بر كاغذي نوشته شود و بر ديوار شُقّهها
يا اتاق ها نصب گردد كه در نماز مراعات شود، علاوه بر اين، با كمال تأسف جهت
برخي از دستشويي ها در دو شهر مكه و مدينه به سمت قبله است و چون در آن حال،
رو به قبله يا پشت به قبله بودن حرام است، لازم است مسؤولان كاروان نسبت به
تغيير آنها يا مسدود كردن و يا آگاه كردن زائران اقدام نمايند.
تشويق زائران براي شركت در نماز
گرچه روحانيون معظم كاروان ها، هر لحظه به زائران تذكر ميدهند كه در نماز جماعت شركت كنند،
ليكن از آنجا كه يكي از مشكلات اساسي در حج، پرسه زدن زائران ايراني در
خيابان ها هنگام نماز جماعت يا بازگشت به محل اسكان ميباشد و اين مسأله
زمينه توهين به شيعه را فراهم ميآورد، لازم است مسؤولان محترم كاروان
ها، اين مسأله را به زائران گوشزد كنند و آنها را به شركت در نماز جماعت،
بويژه نماز جماعت مسجد الحرام و مسجد النبي تشويق كنند، و برنامههاي
زيارتي و پذيرايي را طوري تنظيم كنند كه زائران بتوانند به موقع كارهاي خود
را انجام دهند و از شركت در نماز تخلف نكنند. مواردي مشاهده ميگردد كه
شام كاروان ها پس از نماز مغرب داده ميشود و زائراني كه عصر به حرم يا
بازار رفتهاند، چون خوف دير رسيدن به شام را دارند و فاصله محل اسكان
هم زياد است، به جاي رفتن به نماز، برخلاف مسير حركت حجاج كه جملگي براي شركت
در نماز جماعت به سوي مسجد ميروند، آنها به سوي محل استراحت در حركتند
و اين عمل بسيار ناپسند و خلاف شؤون شرعي است.
يادآوري وضـو
هنگام بردن زائران به اماكن مقدس يا طواف و ساير اعمال، بسيار مناسب است قبل از حركت به زائران
يادآور شويد كه وضو بگيرند و آماده حركت شوند، تا هنگام زيارت كسي براي وضو
گرفتن از جمع جدا نشود كه سبب معطل ماندن سايرين و گاهي گم شدن آن فرد
ميشود، و بسيار مشاهده شده است كه حاجي به سبب غفلت از وضو، طواف را
بدون ضو انجام داده و اين امر مشكلاتي براي كاروان و خودش پديد آورده
است.
نذر احرام قبل از ميقات (براي بانوان)
چون به فتواي حضرت امام خميني ـ قدس سره ـ و برخي از فقهاي بزرگوار، نذر زن بدون اجازه شوهر خود
صحيح نميباشد و ممكن است براي بانواني كه از رفتن به مسجد معذورند اين
مسأله مورد نياز باشد تا قبل از ميقات; مثلاً در مدينه منوّره با نذر محرم
شوند، ونيازي به وارد شدن به مسجد نباشد، مناسب است مدير كاروان اين
مسأله را قبل از سفر به روحاني كاروان يادآوري كند تا او هم خانم هايي را كه
به تنهايي مشرف ميشوند، راهنمايي كند كه از شوهرشان نسبت به نذر اجازه
بگيرند.
س ـ در مناسك مرقوم است كه زن هاي حائض
بايد عبوراً از مسجد شجره محرم شوند و اگر نميتوانند، در خارج مُحرم
شوند و در مُحاذي جُحفه تجديد احرام كنند، چون اين كار مشكل است و مُحاذي
جُحفه معلوم نيست، آيا حضرت امام اجازه ميفرمايند كه اينگونه اشخاص در
مدينه با نذر محرم شوند؟
ج ـ چون احرام قبل از ميقات با نذر صحيح
است، زن هاي حائض كه عذر شرعي از دخول مسجد دارند، ميتوانند در مدينه
با نذر براي عمره محرم شوند، و در اين صورت لازم نيست به مسجد شجره بروند،
ولي نذر زن بايد با اذن شوهر باشد.8