استضعاف اقتصادى به اين معنا است كه قدرت حاكم، وضعيّتى را بر فرد يا جامعه تحميل كند، به گونه اى كه امكان رشد مالى نيابند. چنين انسان يا جامعه اى را «مستضعف اقتصادى» گويند; كسانى كه ثمره تلاش و صرف نيرو و انديشه شان نصيب ديگران (مستكبران) مى شود. در قرآن واژه «مستضعف» به طور التزامى به معناى فوق نيز آمده است; چنانكه پيش از اين، سخن طبرسى را ذيل آيه 97 سوره نساء نقل كرديم.
در بسيارى روايات به محرومان و مساكين و پابرهنگان، «مستضعف» اطلاق شده است; از جمله: «بحرانى» در شرح كلام اميرمؤمنان(عليه السلام) (كان لى فيما مضى اخ فى اللّه... و كان ضعيفاً مستضعفاً) «مستضعف» را به معناى «فقير» دانسته است.
امام سجّاد(عليه السلام) درباب دستگيرى مستمندان فرمود:
ما من رجل تصدّق على مسكين مستضعف فدعا له المسكين بشىء تلك السّاعة الاّ استجيب له ; كسى نيست كه از مسكين مستضعفى دستگيرى كند و او در حقّش دعاى خير كند، مگر آنكه دعايش در حقّ او مستجاب شود.
اينك مى پردازيم به گروه ديگرى از مسلمانان كه در كشورهاى اسلامى به سر مى برند; اينان در مسأله «ولايت و امامت حقّه» كمى كوتاه آمده اند و در زندگى چندان بدان اهمّيّت نمى دهند، ولى با امام معصوم(عليه السلام) خصومتى ندارند. اين گروه از اين نظر، به اصطلاح «مستضعف»اند و متأسّفانه گروه بسيارى از مسلمانان جهان امروز چنينند. در حديث آمده است كه اميرمؤمنان(عليه السلام) فرمود: و ما هلك من الامّة الاّ النّاصبين و الكافرين و الجاحدين و المعاندين فامّا من تمسّك بالتوحيد و الاقرار بمحمّد(صلى الله عليه وآله) و الأسلام و لم يخرج من الملّة و لم يظاهر علينا الظّلمة و لم ينصب لنا العداوة و شكّ فى الخلافة و لم يعرف اهلها و ولاتها و لم يعرف لنا ولاية و لم ينصب لنا عداوة فانّ ذلك مسلم مستضعف يرجى له رحمة اللّه ; از امّت پيامبر به غير از ناصبين (دشمنان كينه توز اهل بيت)، كافران، منكرانِ حقوق آل محمد(عليه السلام)، كسى هلاك و [بد عاقبت] نخواهد شد. امّا كسى كه به توحيد و نبوّت پيامبر اقرار دارد و تسليم دين است و از جرگه امّت اسلام بيرون نرفته است و بر آستان ما، كور باطنى و جهالت نياورد و دشمنى نورزد، ولى در مسأله جانشينى پيامبر در ترديد باشد و خليفه راستين پيامبر را نشناخته باشد و به ولايت ما آگاه نباشد و با ما دشمنى نورزد، او مسلمان مستضعف خواهد بود و اميد مغفرت برايش هست.