كند و عمل بد من تأثير دارد در بدبختي شما و افراد يك اجتماع سرنوشت مشترك دارند . ولي در آنجا اصلا سرنوشت مشترك نيست ، اهل سعادت با هم اند و اهل شقاوت هم با هم ، ولي آن با هم بودن غير از اشتراك داشتن در سعادت است ، اساسا اشتراكي در كار نيست ، هر كسي در وضع خودش هست بدون آنكه تأثيري در وضع ديگري داشته باشد . اينها اموري است قطعي و مسلم و پيغمبران آمده اند براي اينكه مردم را به اين مطلب دعوت كنند ، مخصوصا اين قسمت اخير چون جنبه تربيتي زيادتري دارد و بيشتر به مسأله دعوت مربوط است . ما مي بينيم كه در درجه اول قرآن و بعد ساير آثار ديني ما اصرار فراواني روي اين مطلب دارند كه آن دنيا دار الجزاء است ، خانه پاداش و خانه كيفر است ، پس شما مراقب عمل خودتان در اينجا باشيد . حتي قرآن تعبيري دارد كه عده اي اين تعبير را حمل بر هيچ گونه مجاز گويي نمي كنند و عين حقيقت مي دانند . تعبير اين است كه قرآن مي گويد

 آنچه كه شما در اين دنيا عمل مي كنيد ، عمل شما پيش فرستاده شما به دنياي ديگر است . عده اي مي گويند اين تعبير بلاغتي است ، تعبير مجازي است ، عمل ما كه آنجا فرستاده نمي شود ، عمل من يعني كار ، اين كار يك حركت است و اين حركت هم همين جا فاني و تمام مي شود . ولي عده اي معتقدند كه هر چه در اين دنيا پيدا بشود ، صورتي در دنياي ديگر پيدا مي كند كه همين خودش يك حقيقتي در دنياي ديگر پيدا مي كند و اين تعبير قرآن راست است كه هر چه ما در اينجا عمل مي كنيم چيزي در آن دنيا ايجاد كرده ايم ، پس چيزي را از اين دنيا به آن دنيا فرستاده ايم .

تعبير قرآن

اين تعبير قرآن را ببينيد آيات معاد اساسا براي موعظه هم خيلي خوب است در اواخر سوره حشر مي فرمايد : " يا ايها الذين آمنوا اتقوا الله " اي اهل ايمان ! تقواي الهي داشته باشيد ، از خدا بپرهيزيد ( هميشه گفته ايم كه كلمه " تقوا " معنايش پرهيز نيست ولي ما تعبير ديگري نداريم ) ، كه معنايش اين است كه خودتان را از غضب الهي ، از مخالفت فرمان الهي دور نگه داريد . " و لتنظر نفس ما قدمت لغد " خيلي تعبير عجيبي است ، " و لتنظر " امر است : " و بايد هر نفسي و هر كسي نظر كند و دقت كند در  آنچه براي فردا مي فرستند " . اين صريح ترين تعبيري است كه مي شود در اين زمينه كرد . وقتي به ما مي گويد بياييد در كار و عمل خودتان مراقب باشيد ، به اين تعبير مي گويد : درباره اين چيزهايي كه براي فردا پيش مي فرستيد ، در مورد اين پيش فرستاده هاي خودتان دقت كنيد ، دقيق باشيد . درست مثل آدمي كه در يك شهري هست و براي شهر ديگري كه بعدها مي خواهد برود در آنجا سكني اختيار كند ، كالايي قبلا تهيه مي كند و مي فرستد ، به او مي گويند در اين چيزهايي كه قبل از خودت داري مي فرستي ، يك دقت خيلي كاملي بكن . بعد دو مرتبه مي فرمايد : "

 و اتقوا الله " باز بار ديگر از خدا بترسيد ، از نافرماني الهي پرهيز كنيد " ان الله خبير بما تعملون " ( 1 ) . چون اول به تعبير پيش فرستاده گفت ، دو مرتبه به تعبير خود عمل مي گويد : خدا آگاه است به اعمال شما ، يعني آنچه را شما مي فرستيد ، خدا كه آگاه است ، پس خودتان هم آگاهي كامل داشته باشيد كه خوب بفرستيد .

 الان اين داستان يادم آمد ، خوب است برايتان عرض كنم . من هشت سال نزد مرحوم آقاي بروجردي ( اعلي الله مقامه ) درس خوانده بودم و حقيقتا به شخص ايشان اعتقاد داشتم ، يعني خيلي اعتقاد داشتم ، واقعا او را يك مرد روحاني مي دانستم . حالا افرادي به دستگاه ايشان انتقاد داشتند كه خود من هم داشتم به جاي خود ، اما من به شخص اين مرد معتقد بودم ، يعني او را يك مرد روحاني واقعي مي ديدم و مرد كاملا مؤمن و معتقد و خداترس . در همين كسالت قلبي كه ايشان پيدا كرده بودند كه منتهي به فوت ايشان شد

 ظاهرا سه چهار روز هم بيشتر طول نكشيد گفتند يك روزي ايشان در همان حال ، خيلي متأثر بود و گفت كه من خيلي ناراحتم از اينكه كاري نكرده ام و مي روم . آنهايي كه دور و بري هستند خيال مي كنند در اين مسائل هم تملق گفتن خيلي خوب است [ مي گويند ] اي آقا ، شما چه مي فرماييد ؟

شما الحمدلله اينهمه توفيق پيدا كرديد ، اينهمه خدمتها كه شما كرديد كي [ كرده ] ؟ ! اي كاش ما هم مثل شما بوديم . شما كه الحمدلله كارهايي كه كرديد خيلي درخشان است . ايشان اعتنا نكرد به اين حرفها و در جواب آنها اين جمله را كه حديث است گفت : " خلص العمل فان الناقد بصير بصير " ( 2 ) يعني عمل را خالص بگردان كه آن كه نقد