دانش نامه امیر المؤمنین علیه السلام بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ

دوش افتاد، و پيرمردها لگدمال شدند. ¹

1 / 7

بيعت عمومِ مردم

1307.شرح نهج البلاغة ـ به نقل از ابن عبّاس ـ: هنگامى كه على عليه السلام وارد مسجد شد و مردم آمدند تا با وى بيعت كنند، هراس داشتم كه برخى از دشمنان على كه پدر يا برادر و يا نزديكان آنها در زمان پيامبر صلي الله عليه و آله توسط وى كشته شده بودند، سخنى بگويند و على عليه السلام در امر حكومت، رويگردان شود و آن را رها كند. من همواره مترصّد اين امر بودم و هراس داشتم؛ [ليكن] كسى سخنى بر زبان نياورد تا آن‏كه تمامى مردم با رضايت و ميل و بدون اكراه، بيعت كردند. ²

1308.الفتوح: انصار به مردم گفتند: شما از برترى على‏بن ابى طالب، سابقه، خويشاوندى و جايگاه او نزد پيامبر صلي الله عليه و آله آگاهيد و علم او را به حلال و حرام [مى‏دانيد، چنان‏كه] بر نياز خود به وى از ميان صحابيان [آگاهيد] و [او كسى است كه [هرگز از خيرخواهى شما فروگذار نكرد. اگر ما شخصى را برتر و شايسته‏تر از او در امر حكومت مى‏ديديم، شما را به وى دعوت مى‏كرديم.

مردم، يكْ‏سخن گفتند: به وى از روى رغبت، و نه اجبار، رضايت داديم.

آن‏گاه على عليه السلام به آنان فرمود: «به من بگوييد اين سخن شما كه: "به وى از روى رغبت، و نه اجبار، رضايت داديم"، حقّى است واجب از سوى خداوند بر شما يا نظرى است كه از جانب خود مى‏دهيد؟».

1 -  وقعة صفّين: 65، شرح نهج البلاغة: 3 / 111، الإمامة والسياسة: 1 / 105.

2 -  شرح نهج‏البلاغة: 4/10. در اين رأى جاى تأمل است؛ زيرا عبد اللّه‏ بن عبّاس كارگزار عثمان در حج بود و وقتى وارد مدينه شد كه با على بيعت شده بود. ر. ك : تاريخ الطبرى: 4/439. ممكن است راوى عبيداللّه‏ يا قثم پسران عبّاس باشند.