بود كه زمينه اجتماعى را براى درگيرى مستقيم نظامى آماده سازد، چنان كه در اين جنگ، دو روش سخنرانى و نامه‏نگارى را هم‏زمان به كار گرفت.

در وراى اين نبرد تبليغاتى، چنين اهدافى پى گرفته مى‏شد:

1. بر بستن اتّهامِ قتل عثمان به امام

بخش گسترده‏اى از نامه‏هاى معاويه به امام عليه السلام ، گرد همين موضوع مى‏چرخد. انگيزه‏هاى رويكرد معاويه به سهيم شمردنِ امام عليه السلام در قتل عثمان، از طرفى آن بود كه شايستگى امام عليه السلام براى عهده‏دار شدن خلافت را به طعن گيرد و از ديگر طرف، اين كه به بهانه خونخواهى عثمان، زمينه مناسب را براى درگيرى مستقيم نظامى با امام عليه السلام فراهم آورَد و از همين رهگذر، فضاى دلخواه را براى دستيابىِ خودِ معاويه به قدرت، مهيّا سازد.

بسيارند آن دسته از سندهاى تاريخى كه درستىِ اين ادّعا را گواهى مى‏دهند. ¹معاويه، اين سياست شيطانى را آشكارا، حتّى پيش از كشته شدن عثمان، پيش گرفت، آن‏گاه كه در يارىِ وى درنگ ورزيد. اين پديده آن‏گاه كاملاً آشكار شد كه عثمان اصرار ورزيد معاويه نيرويى براى حمايت از وى روياروى آشوبگران گسيل

بَلاذُرى در أنساب الأشراف آورده است : معاويه ، پس از فرستادنِ ابو مسلم خولانى نزد على عليه السلام ، نعمان بن بشير انصارى و ابو هُريره دوسى را به سوى وى گسيل داشت . آن دو ، على عليه السلام را فراخواندند كه كُشندگان عثمان بن عفّان را تسليم كند تا به قصاص خون وى ، كشته شوند و بدين‏سان ، كار مردم سامان يابد و از جنگ ، پيشگيرى شود . معاويه مى‏دانست كه على عليه السلام چنين نخواهد كرد ؛ ليكن مى‏خواست نزد شاميان گواهى داده شود كه على عليه السلام از تسليم آن افراد و بيزارى جستن از ايشان سر باز زده است . بدين ترتيب ، راه باز مى‏شد تا معاويه ادّعا كند كه على عليه السلام ، عثمان را كشته است . آن‏گاه خشم شاميان بر على عليه السلام افزايش مى‏يافت و در جنگ و دشمنى با وى تيز خشم‏تر و ديده‏ورتر شوند . وقتى آن دو نزد امام عليه السلام رسيدند و خواست معاويه را به وى ابلاغ كردند ، او هيچ يك از آن خواسته‏ها را نپذيرفت . سپس ابو هريره به شام بازگشت و معاويه به وى فرمان داد كه مردم را از آنچه ميان وى و على عليه السلام گذشته ، آگاه سازد . (أنساب الأشراف : 3 / 205)