در هنگامى كه طبق تقدير قطعى الهى بايد شهيد شوند، آن علم و اطّلاع از آنان سلب مى‏گردد.

روايتى از امام رضا عليه السلام نقل شده كه بنا بر يك احتمال مى‏تواند مؤيّد اين پاسخ باشد:

حسن بن جهم گويد: به حضرت رضا عليه السلام گفتم: امير مؤمنان، قاتل خود و شبى را كه در آن به شهادت مى‏رسد و جايى را كه در آن كشته مى‏شود، مى‏دانست و سخن آن حضرت ـ وقتى صيحه اردك‏ها را در خانه شنيد ـ كه: «صيحه كنندگانى‏اند كه در پى آنها نوحه‏گران‏اند» و سخن اُم كلثوم به آن حضرت كه: «كاش نماز را امشب داخل خانه بخوانى و به ديگرى دستور دهى كه با مردم نماز بخواند» و امتناع آن حضرت، و ورود و خروج مكرّر او در آن شب بدون سلاح، در حالى كه مى‏دانست ابن ملجم ملعون او را با شمشير مى‏كشد، همه اينها از دلايلى است كه آن حضرت نمى‏بايست خود را در معرض قرار مى‏داد.

ايشان فرمود: «اينها بود؛ ولى آن حضرت در آن شبْ مخيّر شده بود كه تقدير خداى متعال را محقّق سازد». ¹ در برخى از نسخه‏هاى مصدر اين حديث، به جاى كلمه «خُير (مخير شده بود)» «حُيّر (متحيّر شده بود)» آمده است. بنابراين، احتمال سخن امام عليه السلام ، به‏روشنى دلالت دارد كه براى امام عليه السلام در آن لحظه حالتى پيش آمد كه تكليفى براى پيشگيرى از قتل خود نداشت تا تقدير الهى جريان يابد.

3 . امام، مكلّف است شهادت را انتخاب كند

بى‏ترديد، تقدير شهادت براى امام عليه السلام براساس حكمت بالغه الهى است و مصالح ملزمه‏اى دارد كه بايد تحقق پيدا كند. از اين‏رو، امام عليه السلام نه تنها نبايد از آن پيشگيرى نمايد؛ بلكه با اين‏كه دقيقا مى‏داند چگونه شهيد مى‏شود، بايد شهادت را انتخاب

الكافى: 1/259/4، بحارالأنوار: 42/246/47.