هفت. فلاح و رستگارى اخروى: غايت و نهايت همه آن آثار و بركات و فوايد ايمان، فلاح و رستگارى مؤمنان است و چه پايانى از اين خوش تر.
خداوند در پرسشى معنادار از مؤمنان، مى فرمايد: اى كسانى كه ايمان آورده ايد، آيا شما را بر تجارتى راه نمايم كه شما را از عذابى دردناك مى رهاند؟ به خدا و فرستاده او بگرويد و در راه خدا با مال و جانتان جهاد كنيد. اين گذشت و فداكارى اگر بدانيد، براى شما بهتر است.(1)
لقمان حكيم در نصيحتى خيرخواهانه به فرزند خويش مى گويد: اى فرزندم، به درستى كه دنيا درياى ژرفى است كه عالمان فراوانى در آن هلاك شده اند، پس كشتى نجات خويش را در آن، ايمانِ به خداوند قرار دِه.(2)
با توجه به آنچه در باب اسباب و موجبات ايمان بيان شد، عوامل تأثيرگذار بر روى ايمان فراوانند كه فقدان هر يك از آنها مى تواند آفت و مانع ايمان باشد; ولى مراد ما از آفات و موانع ايمان در اين جا تنها عواملى است كه با جوهره هدايتگرى ايمان در تعارض اند و در منابع متعارف اخلاق اسلامى در گروه صفات مربوط به قوه عاقله جاى گرفته اند. شاخص ترين اين قبيل آفات به شرح زير است:
يك. جهل: جهل اعم از بسيط و مركب از موانع بزرگ ايمان است. مراد از جهل بسيط آن است كه انسان فاقد علم باشد و بر عالم نبودن خويش نيز اذعان داشته باشد. اين نوع جهالت در ابتدا مذموم و نكوهيده نيست; زيرا مقدمه تحصيل علم است و تا آدمى خود را جاهل نبيند به جستوجوى علم برنمى خيزد. اما ثبات و استمرار بر اين جهالت از زشتى هاى اخلاقى و بسيار نكوهيده است.(3)
1. سوره صف، آيه 10 و 11.
2. شيخ صدوق: فقيه، ج 2، ص 282، ح 2457.
3. نراقى، محمدمهدى: پيشين، ج 1، ص 100.