در كار نبود . بنابر بعضي بيانات از قسمت جنوبي فضا نيز يك ثلث متعلق به نور بوده و لذا وسعت قلمرو نور پنج برابر قلمرو ظلمت بود هر يك از اين دو اصل در قلمرو خود ساكن و آرام قرار داشتند . عالم نور داراي تمام صفات خوب بود و نظم و صلح و فهم و سعادت و سازش در آنجا حاكم بود ، ولي در عالم ظلمت اغتشاش و بي نظمي و كثافت مستولي بود . گاهي اين دو اصل را به عنوان دو درخت ناميده اند : يكي را درخت حيات و ديگري را درخت مرگ در قلمرو نور پدر عظمت حكمران است و در قلمرو ظلمت پادشاه تاريكي . قلمرو نور از پنج ناحيه و مسكن به وجود آمده كه پنج عضو خدا يعني هوش و فكر و تامل و اراده وائون هاي بي شمار ( موجودات جاويد و مظاهر خدا ) در آن ساكن هستند . قلمرو ظلمت هم از پنج طبقه روي همديگر به وجود آمده كه از بالا به پايين عبارت است از دود پايه و آتش بلعنده و باد مخرب و آب لجني و ظلمات ( 1 ) . تا همين جا براي مدعاي ما كافي است ، طالبين بيشتر مي توانند به خود كتاب " ماني و دين او " مراجعه نمايند .
ثنويت مزدكي
دين مزدكي انشقاق و انشعابي از دين مانوي شمرده شده است ، همه خرافات مانوي در شريعت مزدكي با اندك تفاوت موجود است . كريستن سن مي گويد : . . . درست دين كه شريعت بوندس زردشت ( فسائي ) و مزدك باشد در واقع اصلاحي در كيش ماني محسوب مي شده است و مثل كيش ماني اين آيين هم آغاز كلام را بحث در روابط اصلين قديمين ، يعني نور و ظلمت ، قرار مي داد . تفاوت آن با عقائد ماني در اين بود
1. ماني و دين او ، صفحه 39 - . 40