دنیا در نهج البلاغه

مردم فرزندان دنيا هستند

و قال عليه السلام: الناس ابناء الدنيا، و لا يلام الرجل على حب امه. "حكمت 295"

ترجمه و شرح:

مردم فرزندان دنيا هستند، و هيچ كس را بر محبت مادرش نمى توان ملامت كرد.

دنيا محل اقامت است

الدنيا دار ممر لا دار مقر، و الناس فيها رجلان، رجل باع نفسه فاوبقها، و رجل ابتاع نفسه فاعتقها. "حكمت 128"

ترجمه و شرح:

دنيا دار گذر است نه دار اقامت، و مردم در آن دو گروهند: گروهى كه خود را فروختند و خويش را هلاك كردند، و گروهى كه خود را خريدند و آزاد كردند.

اگر چه اين بيان صريحا دلالت بر تمجيد و تعريف از دنيا نيست ولى مى توان از مجموع آن چنين استفاده كرد كه دنيا خوب است و ممدوح و مورد توجه مى باشد زيرا انسان در آن مى تواند به گونه اى عمل كند كه از عذاب خداوند رهايى پيدا كند و توشه اى براى آخرت برگيرد و خود را به خواهشهاى نفسانى و هواهاى مادى نفروشد خود را از هوى و هوس آزاد بنمايد.

همين جا بحث پيرامون بخش هفتم "مدح دنيا" را خاتمه مى دهيم و چنين نتيجه گيرى مى كنيم كه در بعضى از فرمايشات حضرت على عليه السلام "و ساير ائمه عليهم السلام" تعاريفى از دنيا شده است كه در نظر اول و صرف نظر از بيانات ديگر چنين به ذهن مى آيد كه دنيا مورد محبت و علاقه آنها بوده است "كه در حدى هم چنين است" اما با مراجعه به بيانات ديگرى كه در طول بخشهاى مختلف گذشته آورديم بى اعتنايى آنها نسبت به دنيا براى انسان ظاهر مى شود و همان طور كه قبلا اشاره كرديم در بخش "9" اين نوشتار جمعى براى اين دو گونه بيانات ارائه خواهيم داد انشاء الله.

بحثهاى متفرقه در مورد دنيا

مى دانيم كه فرمايشات فراوانى از حضرت على سلام الله عليه در نهج البلاغه پيرامون دنيا نقل شده است كه مى تواند بهترين درس براى يك زندگى نمونه و ايده آل باشد و از طرفى نمى توان براى هر خطبه، نامه و يا حكمتى، بخشى جدا گانه اختصاص داد، بر آن شديم تا بخش هشتم كتاب را اختصاص به سخنان و بيانات حضرت اميرالمومنين عليه السلام كه در امور مختلفه دنيا ايراد شده است بدهيم و اگر احيانا خطبه ها و نامه هائى در طول بخشهاى گذشته از قلم افتاده است نيز در اين بخش به آنها اشاراتى بنمائيم. اميد است مورد استفاده قرار گيرد و الله العالم و هو علام الغيوب.