كسى كه تنها زندگى زودگذر دنيا را مى طلبد، آن مقدار كه بخواهيم و به هر كه اراده كنيم مى دهيم، سپس جهنم را برايش مقرر مى كنيم كه در حال سرزنش و رانده شدن از درگاه خدا، در آتش مى سوزد؛ و كسى كه آخرت را بخواهد و براى آن بكوشد، در حالى كه ايمان داشته باشد، به تلاش او پاداش داده مى شود.همه جا بر رُجحان و برترى زندگى اخروى نسبت به حيات دنيوى تأكيد شده است، تا انسان ها با عقل و درايت و به دنبال كسب ايمان، سعى خود را مصروف حياتى كنند كه باقى و برقرار خواهد ماند و در سراى جاويد - حتى المقدور - احساس ندامت و خسران ننمايند و تقاضاى بازگشت به دنيا، براى جبران اعمال ناشى از عدم رشد عقلى نكنند. چه خوش تر از اين كه مى بينيم مشفقى خبير كه فردا در پيش چشمش، در پرتو بصيرتى كه خدايش عطا فرموده، همچو امروز روشن است، هشدارمان مى دهد، بى آن كه مزدى طلب كند و مى گويد:
اى مردم! خدا شما را رحمت كند، بشتابيد در آباد كردن خانه هاى آخرتتان كه براى رفتن به آنها دعوت و تشويق شده ايد. با شكيبايى به طاعت خدا و پرهيز از معصيت او بپردازيد، تا نعمت هايش را بر خود تمام گردانيد، زيرا فردايى كه مرگ همراه دارد به امروز نزديك است؛ ساعات روز چه شتابان مى گذرد! و روزهاى ماه چه به سرعت سپرى مى گردد! و ماه ها چه زود به سال تبديل مى شود! و سال هاى عمر چه سريع مى گذرد!حضور خدا را بر بالاى سر ما يادآور مى شود، گذرا بودن دنيا را تذكر مى دهد و پايان راه را به ياد مى آورد، تابه سمت آن جهت گيرى كنيم و در معبر، منزل نگزينيم و گذرگاه دنيا را مقصد نگيريم:
اى مردم! دنيا يقيناً سراى گذر است و آخرت جاى ماندن؛ پس، از گذرگاهتان براى قرارگاهتان توشه برگيريد و نزد خدايى كه اسرار شما را مى داند پرده هاى خود را مدريد؛ دل هايتان را از دنيا خارج نماييد، قبل از آن كه بدن هايتان را از آن بيرون برند؛ شما در دنيا آزمايش مى شويد و براى سرايى ديگر آفريده شده ايد. هرگاه كسى بميرد، مردم گويند: چه اموالى به جا گذاشت؟ ولى فرشتگان گويند: چه اعمالى به پيش فرستاد؟!بدين گونه ماهيت جهان آفرينش و دو مرحله اى بودن آن، براى انسان بيان گرديده است و عقل بشر در كسب بينش كلى و فلسفى نسبت به عالم هستى، راهنمايى شده است و حيران و وانهاده به خود رها نگرديده است، چه كه رحمت و هدايت از صفات بارز خالق است.
جزئيّات بيشتر مسأله را بايد در گستره متون اسلامى مطالعه نمود و به ويژگى هاى عالم برزخ، عالم قيامت، تجسم اعمال انسان و بروز آثار باطنى آن پى برد.