هست . آن كسي كه ايمان دارد به اينكه ماوراي اين دنيا دنياي ديگري است ، براي او خيلي روشن است . آن كسي هم كه ايمان ندارد ، بالاخره دنياي مرگ براي او يك دنياي مجهولي است و باز ترمز است نسبت به اعمال شر . پس اين آيه براي " موت " خاصيت و اثر و فايده قائل شده است ، كه همين است كه بشر را به سوي حسن عمل سوق مي دهد .

فوايد مصائب و سختيها

آيه ديگري كه خيلي واضح است و واضحتر از آن آيه هم هست راجع به فوايد مصائب و سختيها و شدايد است ( در اين زمينه آيات زيادي هست ، منحصر به اين يك آيه نيست ) : " و لنبلونكم بشي ء من الخوف و الجوع و نقص من الاموال و الانفس و المثرات و بشر الصابرين ، الذين اذا اصابتهم مصيبة قالوا انالله و انااليه راجعون ، اولئك عليهم صلوات من ربهم . . . " ( 1 ) ما شما را آزمايش مي كنيم به چيزي از بيم ، يعني عدم امنيت ، ترس از دشمن ، اينكه دشمن داشته باشيد و حساب اين دشمن را داشته باشيد و بيم دشمن در ذهنتان باشد ، " و الجوع " به گرسنگي و سختي ، نداشته باشيد ، احتياج داشته باشيد ، " و نقص من الاموال " كسري در مال و ثروت ، " و الانفس " يا كسري در نفس و جان خودتان ( 2 ) ، " و الثمرات غ" ميوه ها (3) ، ما شما را گرفتار اين جور مصائب و سختيها مي كنيم " و بشر الصابرين " پشت سر اين سختيها بشارت ذكر مي كند :بشارت بده كساني را كه در مقابل اين سختيها خويشتن داري مي كنند ، خويشتن داري اي كه مبتني بر ايمان به خداست ، وقتي كه انواع اين سختيها را مي بينند فورا متوجه خدا مي شوند : " همه از آن خدا هستيم و به سوي او بازگشت مي كنيم " . " اولئك عليهم صلوات من ربهم " اين

1. بقره / 156 - 158 .

2. ممكن است اينجا مقصود كسري در بدن باشد ، يعني زخمي ، جراحتي .

3. ممكن است مقصود همين ميوه هاي معمولي باشد كه باز جزء اموال مي شود ، ولي معمولا گفته اند ثمرات يعني ثمرات قلوب ، ميوه هاي دل ، يعني فرزندان ( مصيبت فرزندان ) .