چشمه خورشید

مصطفی دلشاد تهرانی

نسخه متنی -صفحه : 273/ 141
نمايش فراداده

پيوند و ارتباط غير مستقيم نهج البلاغه با قرآن

در اين قسم، مطالب برگرفته از روح قرآن كريم است. گاهى ارائه مصاديق آيات و مباحث قرآن است و زمانى توضيح مضامين و مفاهيم وحى الهى و البته قسمت عمده ى آنچه در نهج البلاغه آمده است و ما آن را پيوند و ارتباط غير مستقيم با قرآن كريم ناميده ايم، مسائل و مباحثى نو و تازه است، اما متاثر از نور وحى و برخاسته از منطقى الهى و اين امرى طبيعى است، زيرا على "ع" فرزند قرآن و ذوب شده در كلام الهى بود و تمام حركات و اقدامات و مواضع آن حضرت الهى و قرآن، منطبق بااصول و مبانى الهى و نشات يافته از روح قرآنى بود و اين امر در جاى جاى نهج البلاغه، متجلى و قابل مشاده است.

'ابن ابى الحديد معتزلى' در ذيل خطبه اى كه امام "ع" پس از تلاوت آيات "الهاكم التكاثر حتى زرتم المقابر" [ قرآن، تكاثر 2 -1. ] ايراد كرد، [ نهج البلاغه، كلام 221. ] مى نويسد:'هر كه در اين فصل از نهج البلاغه تامل و تدبر كند، درستى سخن معاويه را درباره ى "ع" درمى يابد كه گفته است: 'به خدا سوگند او بود كه فصاحت و سخنورى را ميان قريش معمول ساخت.' و اگر تمام سخنوران عرب يكجا در مجلسى گرد آيند و اين خطبه ى على "ع" بر آنان خوانده شود، سزاوار است كه همگى شان در برابر ان سجده كنند، همانطور كه قرآن سوره هايى دارد كه در آن سوره ها آياتى است كه چون خوانده شود بايد سجده نمود.' [ شرح ابن ابى الحديد، ج 11، صصص 153-152. ] استاد جوادى آملى گويد اين معنى در حضور درس استاد علامه طباطبايى "ره" مطرح شد كه چگونه ابن ابى الحديد، يك همچو تعبير بلندى دارد؟ استاد فرمودند: 'ابن ابى الحديد گزاف نگفته، زيرا اگر سجده است براى كلام خداست و همان محتواى قرآنى است كه به صورت خطب على بن ابى طالب "ع" در آمده است و در حقيقت براى كلام خداوند سجده مى كنند نه براى كلام مخلوق خدا.' [ عبدالله جوادى آملى، حكمت نظرى و عملى در نهج البلاغه، دفتر انتشارات اسلامى،1362 ش. ص 27. ] نهج البلاغه حقيقتا چنين است، محتواى كلام الهى است در قالب الفاظ علوى. در ذيل به نمونه هايى از اين بخش بسنده مى كنيم.