صهبای حج

امام صادق(عليه السلام) در پاسخ اين سؤال كه آيا مراد از قوّت در آيه شريفه (خُذوا ما اتَيْناكم بقوَّةٍ) قوّت در بدنهاست يا قوّت در قلب؟ فرمود: در هر دو است[1].

امّا قلب، قسطاس مستقيم و ميزاني الهي است كه خداوند آن را در بنده‏اش به وديعت نهاد تا او به وسيله آن به آنچه در نزد خداوند دارد آگاهي يابد؛ چنانكه امام صادق از پدرانش(عليهم السلام) روايت كرده است كه رسول خداصلي الله عليه و آله و سلم فرمود: هر كس دوست دارد بداند نزد خدا چه مقامي دارد پس، بايد بنگرد كه خداوند در نزداو چه جايگاهي دارد: «من أحبّ أن يعلم ما له عند الله فليعلم ما لله عنده»[2]. اين‏سخن از تابناكترين سخنان شخصيتي است كه «جوامع‏كَلِم»[3] بدو عطا شده بود.

همچنين امام كاظم(عليه السلام) در پاسخ كسي كه از وي پرسيد: فردي از افراد معمولي مرا مي‏بيند و به خدا سوگند مي‏خورد كه مرا دوست دارد. پس آيا من نيز به خداوند قسم ياد كنم كه او(در اين باره) راست مي‏گويد؟ فرمود: قلب خويش را بيازماي، چنانچه او را دوست مي‏داري سوگند ياد كن و اگر چنين نيست سوگند ياد مكن:

«امتحن قلبك فإن كنت تحبه فاحلف وإلاّ فلا»[4].

خلاصه اينكه، قلب مي‏تواند شاهد غيب بوده، به آنچه چشمها از دريافتش‏ناتوان و عاجز است نايل شود. پس خوشا به حال كسي كه قلب دارد يا گوش‏فرا مي‏دهد و شاهد است[5]. چنين كسي در زمره كساني است كه هر عبادت و از جمله حج را با قوّت‏قلب فرا مي‏گيرد، چنانكه با قوّت بدن. اوست كه مي‏تواندباطن عبادت و از جمله باطن حج را مشاهده كند و با سريرت خويش به سرّ آن، كه اوهام نيز از رسيدن به آن ناتوان است تا چه رسد به چشمها نايل آيد.

[1] ـ بحار، ج 67، ص 178.

[2] ـ همان، ج 70، ص 40.

[3] ـ همان، ج 8، ص 27 و 38.

[4] ـ همان، ج 71، ص 182.

[5] ـ سوره ق، آيه 37.