محرمات حج براي تطهير قوايي است كه احياناً گرفتار عصيان و تباهي ميشود؛ چنانكه آيه شريفه (فلا رفث ولا فسوق ولا جدال في الحج)[1] به سه مورد از محرمات حج كه هر يك در تطهير يكي از آن قواي نفساني نقش دارد اشاره ميكند؛ يعني (لا رَفَث) به پاك كردن قوه شهويه مربوط است و (لا فسوق) به تطهير قوه غضب برميگردد و (لا جدال) ناظر به تهذيب قواي فكري است، و با طهارت اين قواي سهگانه همه كارهاي انساني پاك ميشود؛ زيرا هر كاري كه از انسان صادر ميشود با تحليل دقيق به يكي از سه قوه بر ميگردد و تفصيل آن بر عهده علم اخلاق است.
نكته ديگر درباره آشنايي با اسرار عبادات اينكه، زائر بيتالله به هر ميزان كه به اسرار حج آگاه باشد، حج او خالصانه و خلوص او مشروحتر است؛ زيرا خلوص كه معيار بهرهمندي از ثواب و شأني از شئون عقل عملي است، مسبوق به معرفت است و معرفت از شئون عقل نظري است. شخصِ سالك بايد ابتدا مراحل عبادي را بفهمد، تا برابر فهم و معرفتش، اقدام خالصانه داشته باشد. پس بدون آشنايي به اسرار اعمال، پيمودن مراحل كامل اخلاص، ميسّر نيست.
راز بسياري از عبادات بر انجامدهندگان آنها پوشيده نيست: نماز ذكرهايي دارد كه معناي آن روشن است، و ركوع و سجودي كه تعظيم را تفهيم ميكند و تشهدي كه همراه با اعتراف به وحدانيت حق و رسالت رسول اكرمصلي الله عليه و آله و سلم است.
[1] ـ سوره بقره، آيه 197.