درباره مكان نماز طواف كه پس از طواف به جا آورده ميشود در روايات سخن از«خلفِ مقام ابراهيم» است، اما آنچه در قرآن كريم آمده اين است كه مقام ابراهيمرا به عنوان مصلاّ و جاي نماز انتخاب كنيد: (واتّخِذوا مِن مقامِ إبراهيم مصلّي)[1].
«ظاهر» نماز طواف اين است كه انسان به آن مكاني كه ابراهيم(عليه السلام) ايستاده واقف شده، در آنجا به نماز بايستد و «باطن» آن اين است كه مكانت خليل حقّ را دريابد و در آن مكانت مستقر شده، نمازي چون نماز حضرت ابراهيم بخواند و همانگونه كه از بيان نوراني امام سجاد(عليه السلام) استفاده ميشود: اكنون كه به جايگاه ابراهيم خليل قدمگذاشته، بايد با هر طاعتي آشنايي برقرار كرده و از هر معصيتي، ابراز انزجار كند[2].
خداوند، نسب و شجره همه مسلمانان را به ابراهيم خليل منتهي كرده، ميفرمايد: ابراهيم پدر شماست و شما فرزندان اوييد: (وملّة أبيكم إبراهيم)[3].
[1] ـ سوره بقره، آيه 125. [2] ـ ر. ك: همين كتاب، ص 347 ـ 343 (حديث شبلي). [3] ـ سوره حج، آيه 78.