اين جا بايد بدان اشاره كرد ، اين است كه در صورتى يك حضور و نظارت به حياى منفى و كمرويى منجر مىشود كه ميان فعل نيك و باورهاى حاضران و ناظران ، اختلاف وجود داشته باشد . اگر كسى بخواهد كار مثبتى انجام دهد و هيچ كس حضور نداشته باشد و يا اگر حضور دارد ، موافق انجام دادن آن كار باشد ، در چنين فرضى ، كمرويى شكل نمىگيرد . وقتى كمرويى شكل مىگيرد كه اولاً كسانى حضور داشته باشند و يا دستِ كم ، تصوّر شود كه وجود دارند ؛ ثانيا از ديدگاه آنان ، فعل مورد نظر ، قبيح شمرده شود و يا دستِ كم ، تصوّر شود كه انجام دادن اين كار نزد آنان ، قبيح است .
قبيح بودن كار نزد ناظران ، فشار سنگينى را بر فرد وارد مىسازد . اين يك اصل است كه حضور موافقان يك كار ، فضايى را ايجاد مىكند كه به تسهيل كار مىانجامد و حضور مخالفان ، سبب ايجاد مانع مىگردد . به همين جهت ، كسى كه اهل عبادت است ، در جمع عبادتكنندگان ، به راحتى وظايف عبادى خود را انجام مىدهد ؛ امّا ممكن است براى انجام دادن همين كار در جمع افرادى كه موافق آن نيستند ، با مشكل روبه رو شود و يا كار ، به سختى صورت پذيرد . البته ، صِرف سخت شدن كار براى فرد ، به معناى كمرويى وى نيست . ممكن است كسى به خاطر انجام دادن فرايض دينى ، مورد تمسخر و آزار و اذيّت ديگران قرار بگيرد ؛ امّا دست از كار خود نكشد . رسول خدا و على عليهالسلام و خديجه عليهاالسلام در آغاز اسلام ، به تنهايى در مسجد الحرام نماز مىخواندند و همه آزارها و فشارهاى روانى را تحمّل مىكردند ؛ امّا از كار خود ، خجالت نمىكشيدند . افرادى كه كمرو نيستند ، از هيچ سرزنشى نمىترسند 1 و به خاطر هيچ نكوهشى ، دست از كار درست خويش نمىكشند . بنا بر اين ، صِرف وجود مخالفت و حضور مخالفان ، موجب كمرويى
«وَلاَ يَخَافُونَ لَوْمَةَ لاَلـءِمٍ ؛ و از سرزنش هيچ ملامتگرى نمىترسند» . (مائده : آيه 54)