پژوهشی در فرهنگ حیا نسخه متنی

نمى‏شود . آنچه اين حضور را به عاملى براى كم‏رويى تبديل مى‏كند ، ضعف و ناتوانى فرد در تحمّل فشار روانى حاضران و مخالفت‏هاى آنان است . وقتى يك انسان ضعيف النفس در برابر ديدگان سرزنشگر مخالفان قرار گيرد و توان مقاومت در برابر آن را نداشته باشد ، كم‏رويى به وجود مى‏آيد و فرد را از انجام دادن كار ، باز مى‏دارد .

نكته ديگر ، اين كه هميشه اين گونه نيست كه حضور مخالفان ، موجب بروز حالت كم‏رويى شود . ممكن است كسى با انجام شدن كارى مخالف باشد ؛ امّا هيچ فشارى بر فرد مقابل به خاطر انجام دادن آن كار ، وارد نسازد و او را در انجام دادن آن ، آزاد بگذارد . مثلاً اگر كسى كه مُلحد است و هيچ اعتقادى به عبادت ندارد ، كسانى را كه موحّدند ، به سبب اعمالشان تحت فشار قرار ندهد و سرزنش نكند ، در اين صورت ، احتمالاً حضور چنين فردى ، حتّى براى انسان‏هاى ضعيف النفس ، موجب بروز كم‏رويى نمى‏گردد و يا احتمال آن را به شدّت ، كاهش مى‏دهد . البته در اين فرض ، لازم است فرد از اين خصلت مخالف خود ، آگاه باشد .

نكته ديگر ، اين كه در فرض كم‏رويى ، دو گونه ناظر ممكن است وجود داشته باشد : يكى ناظرى كه كارهاى مثبت را قبيح مى‏داند و ديگران را به خاطر انجام دادن آن ، مستحقّ سرزنش مى‏داند . در چنين حالتى ، فرد كم‏رو از انجام دادن كارى كه به نظر ناظر ، قبيح است ، خوددارى مى‏كند ، هر چند شايد در واقع ، قبيح نباشد و خود او نيز به قبيح بودن آن اعتقادى نداشته باشد .

امّا گونه دوم ناظر ، اين است كه كار نيك ، با ارزش‏هاى فرد ناظر ، همسان باشد ؛ امّا فرد كم‏رو تصوّر مى‏كند كه انجام دادن اين كار در حضور چنين كسى قبيح است و لذا آن را ترك مى‏كند . گاهى ناظران ، كارى را قبيح مى‏دانند و يا فرد ، تصوّر مى‏كند كه آن را قبيح مى‏دانند ، و گاهى فرد ، تصوّر مى‏كند انجام دادن اين