فصل چهارم : پيامدهاى بى‏حيايى - پژوهشی در فرهنگ حیا نسخه متنی

فصل چهارم : پيامدهاى بى‏حيايى

در اين مبحث ، به بررسى پيامدهاى بى‏حيايى مى‏پردازيم .

1 . اگر حيا نباشد ، همه كارى جايز است

در جاى خود بحث شد كه حيا ، مانع بروز افعال قبيح است و اگر حيا نباشد ، هيچ كار زشتى ترك نمى‏شود . حال اگر تصوّر كنيم كه حيا وجود نداشته باشد ، به معناى فراگير شدن زشتى‏ها و پستى‏ها خواهد بود . حيا ، سدّى است كه مانع ورود زشتى‏ها و پليدى‏ها به قلمرو پاك انسانيت مى‏گردد و نبود آن ، به معناى بى دفاع شدن قلمرو انسانيت است . بى‏حيايى ، يعنى نبودِ كرامت نفس و عقلانيت و ارزش قائل نشدن براى هيچ كس . فرد بى‏حيا ، از كرامت ، تهى و با فرومايگى و پستى عجين است و از خِرد ، تهى و با جهالت ، مأنوس است . همچنين فرد بى‏حيا براى هيچ كس ارزشى قائل نيست و حرمت هيچ كس را نگه نمى‏دارد . چنين فردى ، اساسا قدرت بازدارى و مهار خود را از دست مى‏دهد و لذا ، هر كار قبيحى ممكن است از وى سر بزند . به همين جهت ، مهم‏ترين پيامد بى‏حيايى اين است كه هر كارى جايز خواهد شد . اين جمله ، آموزه اساسى انبيا بوده و تا بدان‏جا اهميّت داشته كه به شكل ضرب‏المثل درآمده و در ميان مردم ، معروف بوده است . رسول خدا ، در اين باره فرموده است :

لَم يَبقَ مِن أمثالِ الأَنبِياءِ إلاّ قَولُ النّاسِ : إذا لَم تَستَحيِ فَاصنَع ماشِئتَ . ¹

از مثل‏هاى پيامبران ، چيزى جز اين سخنِ مردم ، باقى نمانده است : «هرگاه شرم نكردى ، هر چه مى‏خواهى انجام بده» .

الأمالى ، صدوق ، ص 412 ؛ الخصال ، ج 1 ، ص 20 (ح 69) ؛ روضة الواعظين ، ص 504 .