كردن گفته ديگران نيز چنان گفتهاند ولى چون در قرآن مجيد بمعنى فرو رفتن آب آمده قويّا احتمال دارد كه معناى اصلى آن فرو رفتن است و نقصان معنى لازم آن ميباشد. كه فرو- رفتن از نقصان منفك نيست. وَ قِيلَ يا أَرْضُ ابْلَعِي ماءَكِ وَ يا سَماءُ أَقْلِعِي وَ غِيضَ الْماءُ وَ قُضِيَ الْأَمْرُ ... هود:
44. گفته شد: اى زمين آبت را بلع كن واى آسمان آبت را قطع كن و نباران، آب فرو رفت و كار تمام شد.
آيه درباره طوفان نوح عليه السّلام است و مراد آنست كه زمين آب را بلع كرد و بلع در صورت فرو رفتن همه آب است نه كم شدن آن على هذا غِيضَ الْماءُ فرو رفتن آبست نه كم شدنش و گرنه بيرون آمدن نوح عليه السّلام از كشتى ميسّر نميشد.
(تغيضُ) اللَّهُ يَعْلَمُ ما تَحْمِلُ كُلُّ أُنْثى وَ ما تَغِيضُ الْأَرْحامُ وَ ما تَزْدادُ وَ كُلُّ شَيْءٍ عِنْدَهُ بِمِقْدارٍ رعد: 8. اهل تفسير تَغِيضُ را ناقص كردن گرفته و درباره آيه تقريبا سه قول دارند، اول اينكه ارحام مدت حمل را از نه ماه كم يا زياد ميكنند دوم: ارحام مدّت حمل را از شش ماه- اقلّ مدّت حمل- كم يا از شش ماه زياد و به 9 ماه ميرساند: سوم: ارحام در مدّت حمل خون حيض را كم ميكند كه غذاى طفل است و آنچه زياد ميكند خون نفاس و خونى است كه گاهى در مدت حمل ديده ميشود.
بنظر نگارنده هيچ يك از اين اقوال درست نيست. فكر ميكنم مراد از ما تَحْمِلُ كُلُّ أُنْثى حمل معمولى هر انثى باشد و مراد از ما تَغِيضُ الْأَرْحامُ نطفههائى باشد كه ارحام آنها را فرو ميبرند و فاسد ميكنند و ما تَزْدادُ عبارت باشد از زايد شدن بر حمل معمولى مثلا بجاى يك فرزند دو فرزند يعنى: خدا داناست بآنچه ارحام حمل يا فاسد و يا زايد ميكنند.
در تفسير عياشى از زراره و حمران