است كه در صورت تشنگى آنرا فشرده و مينوشند راغب گفته فظّ بمعنى بد خلقى استعاره است از فظّ بمعنى آب شكمبه كه نوشيدنش بسيار ناپسند است و جز در ناچارى شديد نمينوشند.

اين كلمه فقط يكبار در قرآن يافته است.

فعل

(بفتح اول) كار كردن و بكسر اول كار. در قاموس گفته:

«الفعل بالكسر حركة الانسان ... و بالفتح مصدر ...» همچنين است قول فيومى در مصباح. ولى قرآن اين مطلب را تصديق نميكند و فعل بكسر اول را مصدر بكار برده مثل وَ أَوْحَيْنا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْراتِ وَ إِقامَ الصَّلاةِ وَ إِيتاءَ الزَّكاةِ انبياء: 73. عطف «اقام- و ايتاء» بر آن، كه هر دو مصدراند بهترين دليل مصدر بودن «فعل» است نه اسم مصدر.

(فعلة): بفتح اول بمعنى دفعه است «كانت منك فعلة حسنة» از تو يك كار خوبى بود. وَ فَعَلْتَ فَعْلَتَكَ الَّتِي فَعَلْتَ وَ أَنْتَ مِنَ الْكافِرِينَ شعراء: 19. اين سخن فرعون است بموسى عليه السّلام مراد از فعلة كشته شدن قبطى است بدست موسى يعنى: و كردى آنكارت را كه كردى حال آنكه بر نعمت ما كافر بودى.

(فعّال): مبالغه و از اسماء حسنى است و دو بار در قرآن آمده است إِنَّ رَبَّكَ فَعَّالٌ لِما يُرِيدُ هود: 107.

ايضا سوره بروج: 16.

فقد

گم شدن. غائب شدن «فقده فقدا: غاب عنه» راغب گفته: فقد نبودن شى‏ء است بعد از بودن آن، و آن از عدم اخص است كه عدم بچيزى كه اصلا بوجود نيامده نيز گفته ميشود در نهج البلاغه خطبه 187 آمده «سلونى قبل ان تفقدونى» پيش از آنكه مرا از دست بدهيد و گم كنيد، از من بپرسيد.

قالُوا وَ أَقْبَلُوا عَلَيْهِمْ ما ذا تَفْقِدُونَ. قالُوا نَفْقِدُ صُواعَ الْمَلِكِ ... يوسف:

71- 72. برادران يوسف رو كرده و گفتند: چه چيز گم كرده‏ايد؟ گفتند:

پيمانه شاه را گم كرده‏ايم.

وَ تَفَقَّدَ الطَّيْرَ فَقالَ ما لِيَ لا أَرَى الْهُدْهُدَ ... نمل: 20.