و درخت انگور هر دو گفته ميشود:

«العنب يقال لثمرة الكرم و للكرم نفسه» ظاهرا مستند الميزان نيز قول راغب است كه آنرا اعمّ دانسته.

فَأَنْبَتْنا فِيها حَبًّا. وَ عِنَباً وَ قَضْباً عبس:

27 و 28. ملاحظه آيات قرآن نشان ميدهد كه اطلاق آن بر درخت انگور بى‏شكّ است.

در آيه وَ مِنْ ثَمَراتِ النَّخِيلِ وَ الْأَعْنابِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَكَراً وَ رِزْقاً حَسَناً نحل: 67. «الاعناب» ظاهرا عطف بنخيل و مراد درخت انگور است زيرا تقدير «وَ مِنْ ثَمَراتِ الاعْنابِ» است در آياتيكه عنب و اعناب در رديف نخل و نخيل آمده، بقرينه آندو مراد درخت انگور است زيرا نخل و نخيل فقط بدرخت خرما اطلاق ميشود نه بخرما ولى در آيه فَأَنْبَتْنا فِيها حَبًّا. وَ عِنَباً وَ قَضْباً ظهور آيه در انگور است. جمع عنب در قرآن اعناب آمده و واحد آنرا عنبه گويند.

عَنَت

(بر وزن بشر) مشقّت. در مجمع ذيل آيه 118. آل عمران فرموده:

اصل عنت بمعنى مشقّت است «عنت الرجل يعنت عنتا» يعنى بروى مشقّت وارد شد.

وَ مَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ مِنْكُمْ طَوْلًا أَنْ يَنْكِحَ الْمُحْصَناتِ الْمُؤْمِناتِ فَمِنْ ما مَلَكَتْ أَيْمانُكُمْ ... ذلِكَ لِمَنْ خَشِيَ الْعَنَتَ مِنْكُمْ ... نساء: 25. عنت بمعنى مشقّت است مراد از آن ظاهرا مشقّت در صورت عدم نكاح است و اگر ذلِكَ اشاره بنكاح باشد معنى اين ميشود: نكاح زنان آزاد و كنيز براى كسى است كه بترسد از عدم نكاح بزحمت افتد و بزنا مرتكب شود.

(ما عَنِتُّم) لا تَتَّخِذُوا بِطانَةً مِنْ دُونِكُمْ لا يَأْلُونَكُمْ خَبالًا وَدُّوا ما عَنِتُّمْ ...

آل عمران: 118. ما در ما عَنِتُّمْ مصدرى است يعنى: از غير مؤمنين همراز مگيريد در افساد شما كوتاهى نميكنند و مشقّت شما را دوست دارند ايضا در آيه عَزِيزٌ عَلَيْهِ ما عَنِتُّمْ توبه: 128.

(اعنات): بمشقّت انداختن وَ لَوْ شاءَ