گوش [صداها را [مىشنوى [و با بينى، بوها را مىبويي]؛ چيدن و خوردن ميوه از درختان را نيز حس مىكنى.
آيا مىتوان گفت: اين بدن، معدوم محض است؟ مسلما معدوم نيست؛ زيرا «المَعْدُومُ لايُشارُاِلَيْهِ: لابِاشارَةٍ حسّيِّةٍ و لابِاشارَةٍ عَقْليَّةٍ».
به معدوم محض، نه اشاره حسى مىتوان كرد و نه اشاره عقلى.
بنابراين، بدن عالم خواب، واقعا بدن است و آن را به «بدن مثالى» تعبير مىكنند؛ يعنى، در واقع يك چيزى هست؛ يك واقعيتى هست.
شما وقتى كه به خواب مىروى، بدن طبيعى را مىگذارى و با بدن مثالى در عالم مثال و برزخ، سير مىكنى. مرگ نيز همانند خواب است [با اين تفاوت كه] آن، برزخى ناقص و مرگ برزخى كاملتر است.
در خواب، علاقه از بدن طبيعى، به طور كلى قطع نشده؛ اما در حال مرگ، علاقه از بدن طبيعى به كلى قطع مىشود».(1)
«مرحوم مجلسى» رحمهالله، در «بحار الانوار» اصالتِ بقاى روح را چنين بيان مىدارد:
«هنگام خواب، جسم ضعيف مىگردد؛ اما ضعف جسم، موجب
(1). «درسهايى از نهج البلاغه»، آيةاللّه منتظرى، درس ششم، ص59 ـ 61، دفتر انتشارات اسلامى.