اخلاق در قرآن کریم

از شگفتيهاى ديگر زندگى او چنين نقل مى كنند:«روزى نوشابه براى او آوردند،ازنزديكانش نسبت به آن نوشابه سوء ظن پيدا كرد و گفت:از اين نوشابه ننوش،زيرا مسموم است، خدمتكارى كه آن قدرح را آورده بود،همچنان ايستاده بود.«صاحب بن عباد»به شخصى كه ادعاى مسموم بودن آن را مى كرد،گفت:به چه دليل مى گويى كه اين مسموم است؟گفت: بهترين راه اين است كه كسى كه اين قدرح را آورده و به دست تو داده،موردآزمايش قرار گيرد و از آن بنوشد،«صاحب »گفت:من به اين كار راضى نيستم،آن شخص گفت:به وسيله يك مرغ خانگى آزمايش كن.«صاحب »گفت:كشتن حيوان به اين صورت نيزجايز نيست،سپس دستور داد:قدح آب را واژگون كردند و آب را ريختند و به خدمتكار گفت: برو و ديگر در خانه من قدم مگذار،ولى با اين حال دستور داد:حقوق او را به طور كامل بپردازند.سپس گفت:هرگز نبايد يقين را با شك از بين برد و مجازات به وسيله قطع حقوق،دليل بر پستى است » (27) اين بحث را با چند حديث و سخنانى از بعضى از بزرگان پايان مى دهيم: پيامبر اكرم صلى الله عليه و اله مى فرمايند:«الجنة دار الاسخياء،بهشت خانه سخاوتمندان است » (28)

امام صادق عليه السلام مى فرمايند كه خداوند فرمود:«انى جواد كريم لا يجاورنى لئيم، من بخشنده با سخاوتم،افراد پست و بخيل نمى توانند در جوار من(در بهشت)جاى بگيرند.» (29) در حديث ديگرى از پيامبر اسلام صلى الله عليه و اله آمده است:«طعام الجواد دواء و طعام البخيل داء،طعام سخاوتمند،دواست و طعام بخيل،درد و بيمارى است » (30) يكى از عارفان به نام «ابن سماك (31) »مى گويد:«عجبت لمن يشترى المماليك بماله ولا يشترى الاحرار بمعروفه،در شگفتم!از كسانى كه بردگان را با مال خود خريدارى مى كنند،ولى آزاده ها را با احسان و نيكى،در بند محبت خود در نمى آورند.» (32) به عربى گفتند:آقا و بزرگ شما كيست؟گفت:«من احتمل شتمنا و اعطى سائلنا واغضى جاهلنا،كسى كه بدگويى هاى ما را تحمل كند و به نيازمندان ببخشد و از اعمال جاهلان چشم پوشى كند.» (33)