قاتلوا الذين لايؤمنون بالله و لاباليوم الاخر و لايحرّمون ماحرّم الله و رسوله و لا يدينون دين الحق من الّذين اوتوا الكتاب حتى يعطوا الجزية عن يد وهم صاغرون (توبه/29)

با كسانى كه به خدا و روز قيامت عقيده ندارند و آنچه را كه خدا و پيامبر او حرام كرده اند حرام نمى شمارند و به دين حق گرايش نمى يابند از كسانى كه به آنها كتاب داده شده، بجنگيد تا وقتى كه به دست خود جزيه بدهند در حالى كه خوار و حقير هستند.

اينكه در آيه شريفه آمده كه آنها به خدا و پيامبر او ايمان ندارند منظور اين است كه آنها ايمان درست و حسابى ندارند و عقيده آنها شرك آلود است هر چند كه خود ادعاى ايمان به خدا و رسول را داشته باشند. به هر حال طبق اين آيه با اهل كتاب هم بايد جنگيد تا زمانى كه به دادن جزيه حاضر شوند. پيامبر اسلام(ص) طبق اين آيه با گروههايى از اهل كتاب مصالحه كردو از آنها جزيه گرفت مانند نصاراى نجران و اهل يمن كه در ميان آنها عرب و عجم بودند. همچنين پيامبر خدا با اهل بحرين كه مجوس بودند مصالحه كرد و از آنها جزيه گرفت. گويا نخستين كسانى كه به حكومت اسلامى جزيه دادند، اهل نجران بودند.(1)

احكام فقهى جزيه

در فقه اسلامى، جزيه براى خود احكام ويژه اى دارد كه ما در اينجا بعضى از آن را مطرح مى كنيم:

1 ـ از چه كسانى جزيه گرفته مى شود؟

درباره يهود و نصارى كسى ترديد نكرده كه اگر با آنها مصالحه شد مى توانند با دادن جزيه در پناه حكومت اسلامى زندگى كنند. راجع به مجوس هم اكثريت قاطع فقها فتوا داده اند كه آنها نيز مانند يهود و نصارى هستند. و مى توان از آنها جزيه گرفت دليل آنها عمل پيامبر است كه از مجوس

1 - كتانى، التراتيب الاداريه، ج 1 ص 392