)بى جهت( عذر و بهانه نياوريد. همانا شما بعد از ايمانتان كافر شديد. اگر از گروهى از شما )به خاطر توبه يا آنكه بار اوّل اوست( درگذريم، گروهى )ديگر( را به خاطر سابقه ى جرمشان كيفر مى دهيم.
درباره ى اينكه كدام گروه از منافقان عفو مى شوند اقوالى است:
الف: آنان كه توبه كنند. (111)
ب: آنان كه در حاشيه و كنار استهزاكنندگان بوده اند. (112) ولى از سردمداران آنان پذيرفته نمى شود.
ج: آنان كه عفوشان به مصلحت نظام و حكومت است. (113)
د: آنان كه تنها مدّت كوتاهى منحرف شدند، در مقابل آنان كه جرمشان ريشه دار و سابقه دار و همچنان استمرار دارد. كانوا مجرمين
1- عذر دروغگويان ومسخره كنندگان در همه جا پذيرفته نيست. لاتعتذروا...
2- ارتداد، سبب نپذيرفتن هر عذرى است. قد كفرتم بعد ايمانكم
3- به ايمان امروز خود مغرور نشويم، چون خطرِ سوء عاقبت و مرتد شدن وجود دارد. قد كفرتم بعد ايمانكم
4- توهين و استهزا به خدا و پيامبر و آيات الهى، كفر است. تستهزؤن، كفرتم
5 - منافق، در حقيقت كافر است. كفرتم
6- هنگام تهديدِ مخالفان و منافقان توطئه گر، همه ى راهها را نبنديم. نعف
7- بعضى از منافقان قابل عفوند، البتّه اگر توبه كنند. نعف عن طائفة )نفاق نيز داراى مراتبى است(
8 - دليل كيفرِ منافقان، كفر و جرم سابقه دار آنان است. نعذّب... كانوا مجرمين
111-تفسير مجمع البيان.
112-تفسير كبيرفخررازى.
113-تفسير الميزان.