برگزیده ای از تسنیم

عبدالله جوادی آملی

نسخه متنی -صفحه : 177/ 33
نمايش فراداده

فقها آنها را مطابق با همين دسته اول گرفته يا بر تقيه حمل كرده‌اند.

دسته دوم: روايت گوياي 18 ميل:

صحيحه حَريز كه در آن، امام صادق(عليه‌السلام) درباره آيه مورد بحث فرمود: «من كان منزله علي ثمانية عشر ميلاً من بين يديها و ثمانية عشر ميلاً من خلفها و ثمانيةعشر ميلاً عن‏يمينها و ثمانية عشر ميلاً عن يسارها، فلا متعة له؛ مثل مرّ[1] و أشباهه».[2] سند اين روايت معتبر است؛ ولي اصحاب از آن اعراض كرده‌اند و هيچ فقيهي به آن عمل نكرده و طبق آن فتوا نداده است و از درجه اعتبار ساقط است.

اگر كسي اِعراض مشهور را قادح نداند يا براي او محرز نباشد، اين دو دسته از روايات نزد او متعارض‌اند و بايد ميان آنها جمع كرد. صاحب‏وسائلِ پس از نقل اين روايت مي‌فرمايد:

مي‌توان اين دو طايفه از روايات را جمع دلالي كرد، زيرا صحيحه حَرِيز نسبت به بيشتر از 18 ميل صراحت ندارد، پس با روايات دسته اول موافق مي‌شود و دسته نخست بدون معارض مي‌ماند.[3]

اين جمع ناتمام است، زيرا صحيحه‏حَرِيز در مقام تحديد است، پس مفهوم دارد و به دو قضيه موجبه و سالبه بازمي‌گردد، بنابراين هر دو دسته روايات در مقام تحديدند: يكي معيارش 18 ميل و ديگري 48 ميل است،

[1] ـ «مرّ» روستايي در نزديكي مكه معظمه و بالاي وادي ظهران است (معجم البلدان، ج4، ص63).

[2] ـ وسائل الشيعه، ج11، ص261.

[3] ـ همان، ص 262.