برگزیده ای از تسنیم

است: (ولاتَحلِقوا رُءوسَكُم حَتّي يَبلُغَ الهَدي مَحِلَّه).[1] محرم با كوتاه كردن يا تراشيدن موي سر از احرام بيرون مي‌آيد.

ي. ايّام منا: (واذكُروا اللّهَ في اَيّامٍ مَعدودت).[2] مراد از ذكر در اين آيه، تكبير در ايّام تشريق است. ضمناً به اعمال منا و بيتوته در آن نيز اشاره‌اي دارد.

ك. قضاي مناسك: (فَاِذا قَضَيتُم مَنسِكَكُم فَاذكُروا اللّهَ كَذِكرِكُم ءاباءَكُم).[3] قضاي مناسك به پايان رساندنِ اعمال مِناست كه رمي جمره عقبه، قرباني و تراشيدن سر و نيز ذكر و تكبيرات از اعمال ايّام مِناست.

قرآن كريم از ميان مناسك، به «رمي جمرات» اشاره نكرده است كه شايد سرّ آن اكتفا به آيه (فَاخرُج مِنها فَاِنَّكَ رَجيم)[4] باشد كه شامل جميع انحاي رجم قولي و عملي مؤمنان مي‌شود[5]، زيرا رجم جمره ناظر به رمي ابليس و رجم آن است؛ يعني سرّ اين حكم فقهي، آن مطلب سامي معنوي است.

تروك احرام: قبلاً اشاره شد كه از محرمات تقريباً 24گانه احرام تنها به برخي آنها در قرآن كريم تصريح شده است و آيه مورد بحث، سه مورد آن را برمي‌شمرد:

أ. شكار كردن حيوانات خشكي: (وحُرِّمَ عَلَيكُم صَيدُ البَرِّ ما دُمتُم حُرُما)[6]، پس شكار كردن حيوانات دريايي بي‌اشكال است. شكار خشكي از

[1] ـ سوره بقره، آيه 196.

[2] ـ سوره بقره، آيه 203.

[3] ـ سوره بقره، آيه 200.

[4] ـ سوره ص، آيه 77.

[5] ـ ر.ك: مواهب الرحمن، ج3، ص190.

[6] ـ سوره مائده، آيه 96.