3. راز انحصار نهي در سه مورد
برخي مفسّران گفتهاند: راز اينكه خداي متعالي از محرمات احرام تنها آميزش، فسوق و جدال را نام برده: (فَلا رَفَثَ ولافُسوقَ ولاجِدالَ فِي الحَج) اين است كه در كتابهاي عقلي و اخلاقي ثابت شده كه انسان داراي چهار قوّه شهوت، غضب، وهم و عقل است. از دير زمان نيز، مسائل اخلاقي را طبق همين قوا تنظيم ميكردند. هر كاري كه انسان در خود يا ديگري ميبيند يا به تجربه براي او ثابت است، از اينها بيرون نيست، زيرا كارهاي انسان يا علمي يا عملي است؛ يعني يا با فكر و ادراك و انديشه او پيوند دارد يا با عمل و انگيزه او. كار فكري او مرتبط با «قوّه وهمي» است و اعمال او يا جذب ملايمات است كه[1] ـ سوره بقره، آيه 196. [2] ـ كنز العرفان، ج 1، ص301. [3] ـ سوره حشر، آيه 7.