حج، سفر ياد حق
در آيات حجّ بارها به ذكر الهي فرمان داده شده است. آيات گذشته چندين بار با عناويني چون استغفار و دعا، ياد خداي متعالي را گوشزد كرد و اين آيه نيز كه آيهپاياني مسائل حجّ است، مردم را به ياد خداوند فرا ميخواند: (واذكُروا اللّهَ في اَيّامٍ مَعدودت).حجّ، سفر تذكره الهي است، از اين رو خداوند گاهي به لحاظ مكان، حجگزاران را به ياد حق دعوت ميكند: (فَاذكُروا اللّهَ عِندَ المَشعَرِ الحَرام)[2] و گاهي به لحاظ زمان: (واذكُروا اللّهَ في اَيّامٍ مَعدودت).اين آيه، حجگزاران را در ايام تشريق كه در سرزمين منا به سر ميبرند به يادالهي فراميخواند تا به سنت جاهلي (فخرفروشي به نياكان) مبتلا نشوند و به مباحات نيز سرگرم نگردند و در پرتو ياد خدا با مذكور مأنوس شوند و از ذهول و افول پرهيز كنند.لازم است عنايت شود كه دعوت اين آيه به ذكر الهي در ايام معدودات (روزهاي شمارش پذير و كم)، با آياتي كه به كثرت ياد حق فرا ميخواند منافات ندارد، زيرا ذكر الهي در اين آيه به كميت و كيفيّت دعاي خاص در منا ناظر است؛ يعني ذكر «الله أكبر، اللهكبر، لا إله إلا الله و الله أكبر، الله أكبر ولله[1] ـ اعراب القرآن، ج1، ص303. [2] ـ سوره بقره، آيه 198.