نقطه‌غاز مناسك - برگزیده ای از تسنیم نسخه متنی

واحد ايستاده، بعد متفرّق شده و حركت كنند، «افاضه» پديد مي‌آيد؛ همانند منبع آبي كه پس از پر شدن فَيَضان مي‌كند، بنابراين براي تحقق افاضه سه عنصر توقف كثير (كثرت) و اجتماع در مكان و زمان واحد لازم است و بدون هر يك از آنها «افاضه» پديد نمي‌آيد، بلكه صرف خروج و مانند آن است. البته اجتماع بدون كثرت نخواهد بود؛ ولي كثرت بدون اجتماع فرض دارد؛ يعني هركدام جداگانه توقف كند و خارج شود.

تطبيق «يوم اكبر» يا «حج اكبر» بر روز عرفه و روز منا[1] بر همين اساس است كه همگان در كنار هم جمع‌اند و چون حاجيان از سراسر جهان به مكه مي‌آيند و در جهان شرك و مشرك وجود دارد و در نتيجه برائت از مشركان حكم جهاني اسلام است و به زماني كه در خصوص حجاز مشرك وجود داشته باشد اختصاص ندارد، آن روز، روز اجتماع عمومي و بيزاري از مشركان است: (واَذنٌ مِنَ اللّهِ ورَسولِهِ اِلَي النّاسِ يَومَ الحَجِّ الاَكبَرِ اَنَّ اللّهَ بَرِي‏ءٌ مِنَ المُشرِكينَ ورَسولُه).[2]

بنابراين، عبارتِ (فَاِذا اَفَضتُم مِن عَرَفت) هم اصل وجوب وقوف در عرفات و هم وقوف دسته‏جمعي در زمان و مكان واحد را مي‌فهماند. البته زمان و مقدار وقوف را سنّت مشخص كرده است.

نقطه‌غاز مناسك

كلمه (مِن عَرَفت) مي‌رساند كه افزون بر وجوب وقوف در عرفات، بايد نقطه آغاز مناسك بعد از احرام، سرزمين عرفات باشد. حضرت ابراهيم(عليه‌السلام) نيز

[1] ـ معاني الاخبار، ص295 ـ 296.

[2] ـ سوره توبه، آيه 3.