بحث روايي - برگزیده ای از تسنیم نسخه متنی

هست؛ ولي معناي آيه (والوَزنُ يَومَئِذٍ الحَقّ)[1] كه در آن كلمه «حق» با الف و لام آمده، اين است كه عقايد و اخلاق و اعمال را با حق مي‌سنجند نه با سنگ و مانند آن. حق در اينجا وسيله سنجش است نه به معناي ثابت. حال اگر كسي اهل حق نبود و كافر بود، چيزي از حقانيت ندارد كه براي او ترازو نصب كنند، از اين رو فرمود: (فَلا نُقيمُ لَهُم يَومَ القِيمَةِ وَزنا)[2]، هرچند براي تشخيص دركات آنان حساب و كتاب و ميزاني هست.

در قيامت ميزان مؤمنانْ وزين و ميزان كافران تهي و سبك است. آيات متعددي در سوره‌هاي اعراف (آيات 8 ـ 9)، مؤمنون (آيات 102 ـ 103) و القارعه (آيات 6 ـ 8)، راجع به نصب ميزان قسط و سنگيني ميزان بهشتيان و سبكي ميزان دوزخيان مشهود است. از اين آيات مي‌توان نصب ميزان براي كافران را استظهار كرد، بنابراين آنچه از نفي ميزان براي آنها وارد شده مي‌تواند نظير نفي سؤال از تبهكاران باشد كه جمع آن با آيات سؤال به تعدّد موقف و مانند آن خواهد بود. نتيجه آنكه در برخي از مواقف ميزان نصب نمي‌شود و در موقف ديگر منصوب خواهد شد.

بحث روايي

1. شأن نزول

عن أبي عبدالله(عليه‌السلام): «... كانوا إذا أقاموا بمني بعد النحر تفاخروا، فقال الرجل منهم: كان أبي يفعل كذا و كذا، فقال الله جلّ ثناؤه: (فَاِذا اَفَضتُم مِن

[1] ـ سوره اعراف، آيه 8.

[2] ـ سوره كهف، آيه 105.