شكرگزاري در برابر نعمت هدايت - برگزیده ای از تسنیم نسخه متنی

استدلالهاي قائلان به دلالت را پاسخ داده‌اند و ظاهراً سخن اين گروه صحيح است، زيرا طبق بيان ايشان وجوب وقوف در مشعر، تنها از راه وجوب ذكر و امر به آن فهميده مي‌شود و با حمل امرِ ذكر بر استحباب، ديگر راهي براي برداشت وجوبِ وقوف در مشعر از اين آيه نمي‌ماند[1]، بنابراين جمله (فَاذكُروا اللّهَ عِندَ المَشعَرِ الحَرام) فقط بر ورود در مشعر حرام و عبور از آن دلالت مي‌كند؛ نه بر وجوب توقف در آن، چون مي‌توان هنگام عبور از مشعر به ياد خدا بود و امر الهي را امتثال كرد.

لازم است عنايت شود كه تعيّن وقوف و عدم كفايت عبور و نيز مقدار وقوف، به وسيله سنّت معصومان(عليهم‌السلام) مشخص شده است.

تذكّر: چون ظاهر امر (واذكُروهُ كَما هَدكُم) مفيد وجوب است گروهي آن را بر جمع بين نماز مغرب و عشا در مزدلفه حمل كرده‌اند تا ظاهر امر محفوظ باشد[2]، زيرا نماز ذكر است: (واَقِمِ الصَّلوةَ لِذِكري). لازم است عنايت شود كه حمل مطلق بر مقيد نيازمند دليل تقييد است وگرنه جمع تبرعي خواهد بود. دراين‌گونه از موارد، تصرف در هيئت (اذكروا و حمل بر استحباب) بر تصرف در ماده (و حمل ذكر بر نماز) مقدّم است.

شكرگزاري در برابر نعمت هدايت

كافِ «كَما» در (واذكُروهُ كَما هَدكُم) ظاهراً مفيد تعليل است[3]؛ نه تنظير و تشبيه (براي تشبيه وجهي است كه در ذيل عنوان بعد خواهد آمد)، زيرا ياد حق

[1] ـ زبدة البيان، ص 272.

[2] ـ التفسير الكبير، مج3، ج5، ص178 ـ 179.

[3] ـ ر.ك: همان، ص178؛ تفسير البحر المحيط، ج2، ص106.